ลูกน้อยฟันแท้ขึ้นกี่ขวบ ฟันน้ำนมหลุดเมื่อไหร่ พร้อมวิธีดูแลฟันแท้

สรุป

• ฟันน้ำนมจะมีทั้งหมด 20 ซี่ จะเริ่มขึ้นเมื่อเด็กอายุประมาณ 6 เดือน และจะเริ่มทยอยหลุดออกไปเมื่ออายุ 6 ปี และจะหลุดซี่สุดท้ายเมื่อตอนอายุประมาณ 11-12 ปี
• ฟันแท้จะมีทั้งหมด โดยแบ่งเป็น 32 ซี่ และแบ่งเป็นฟันซี่ล่าง 16 ซี่ และฟันซี่บนอีก 16 ซี่ ฟันแท้เริ่มทยอยขึ้นตั้งแต่อายุประมาณ 6 ปี โดยขึ้นมาแทนที่ฟันน้ำนมไปเรื่อย ๆ จนครบทุกซี่เมื่ออายุประมาณ 18 ปี

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• ฟันน้ำนมของลูกจะเริ่มขึ้นตอนไหน
• ฟันน้ำนมหลุดซี่สุดท้าย เมื่อลูกอายุเท่าไหร่
• ฟันน้ำนมหลุดช้ากว่าปกติ จะเป็นอะไรไหม
• ฟันแท้ขึ้นกี่ขวบ จะเริ่มขึ้นจากซี่ไหนก่อน
• ฟันขึ้นครบ 32 ซี่ ลูกจะอายุเท่าไหร่
• ความแตกต่างของฟันน้ำนมและฟันแท้ คุณพ่อคุณแม่สังเกตได้ไม่ยาก
• วิธีดูแลฟันให้ลูกน้อย ในแต่ละช่วงวัย
• ฝึกให้ลูกแปรงฟันแบบไหนให้ได้ผล

ฟันน้ำนมของลูกจะเริ่มขึ้นตอนไหน

ฟันน้ำนมของลูกจะเริ่มขึ้นตอนลูกมีอายุประมาณ 6 เดือนขึ้นไป โดยจะเริ่มขึ้นมาตรงกลางด้านหน้าของขากรรไกรล่าง 2 ซี่ และจะขึ้นจนครบ 20 ซี่ เมื่อลูกอายุประมาณ 2 ปีครึ่ง และเมื่อลูกอายุ 6 ปี ฟันน้ำนมก็จะเริ่มทยอยหลุดออกไป และจะเริ่มมีฟันแท้ขึ้นมาแทนที่ฟันน้ำนมต่อไป

ฟันน้ำนมหลุดซี่สุดท้าย เมื่อลูกอายุเท่าไหร่

ฟันน้ำนมของลูกจะเริ่มทยอยหลุดออกไปตอนช่วงอายุประมาณ 6 ปี และฟันน้ำนมหลุดซี่สุดท้ายเมื่ออายุประมาณ 11-12 ปี

ฟันน้ำนมหลุดช้ากว่าปกติ จะเป็นอะไรไหม

ฟันน้ำนมจะเริ่มทยอยหลุดออกไปในช่วงอายุ 6-12 ปี ฟันแท้ก็จะเริ่มขึ้นมาแทนที่ฟันน้ำนมเช่นกัน แต่ถ้าหากฟันน้ำนมหลุดช้ากว่าปกติ ก็มีโอกาสเกิดภาวะฟันซ้อนได้ เพราะเมื่อฟันน้ำนมไม่หลุดตามกำหนด ฟันแท้ก็จะขึ้นมาแทน และจะมีการซ้อนกันระหว่างฟันแท้และฟันน้ำนม ซึ่งถ้าเด็กเกิดปัญหาฟันน้ำนมหลุดช้ากว่ากำหนดและฟันแท้ขึ้นมาซ้อนกัน ก็ควรเข้าพบทันตแพทย์พิจารณาการถอนฟันน้ำนม เพื่อจะได้ไม่ให้เกิดภาวะฟันซ้อน ซึ่งอาจทำให้มีผลกระทบต่อการเรียงตัวของฟันของลูกในอนาคต

ฟันแท้ขึ้นกี่ขวบ จะเริ่มขึ้นจากซี่ไหนก่อน

โดยธรรมชาติ ฟันแท้จะเริ่มขึ้นเมื่อลูกอายุได้ 6 ขวบ โดยจะเป็นฟันกรามล่าง ซึ่งจะอยู่ถัดจากฟันน้ำนมซี่ในสุด ซึ่งฟันแท้ซี่แรกที่ขึ้นมานี้ คุณแม่ส่วนใหญ่มักเข้าใจผิดคิดว่าเป็นฟันน้ำนม เพราะขึ้นมาเป็นซี่แรกและอยู่ด้านในสุดของช่องปาก และไม่ได้ขึ้นแทนที่ฟันน้ำนมแต่อย่างใด ฟันแท้ซี่นี้จะทำหน้าที่เป็นฟันแท้ชุดแรกที่ช่วยบดเคี้ยวอาหารเป็นหลัก และมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเด็กอีกด้วย

ฟันแท้ขึ้นครบ 32 ซี่ ลูกจะอายุเท่าไหร่

ฟันแท้จะมีจำนวนทั้งหมด 32 ซี่ โดยแบ่งเป็นฟันซี่ล่าง 16 ซี่ และฟันซี่บนอีก 16 ซี่ โดยฟันแท้แต่ละซี่จะขึ้นในช่วงอายุที่แตกต่างกัน รวมถึงมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกัน ฟันแท้จะมีหน้าที่แตกต่างกันด้วย เช่น ฟันเขี้ยวทำหน้าที่ฉีกอาหารให้แยกออกจากกัน ฟันหน้ามีหน้าที่กัดหรือตัดอาหาร ทำให้ฟันกรามเคี้ยวบดง่ายขึ้น ฟันกรามและฟันกรามน้อยทำหน้าที่บดเคี้ยวอาหารที่ฉีกขาดและมีขนาดเล็กให้ละเอียดมากขึ้น

ความแตกต่างของฟันน้ำนมและฟันแท้ คุณพ่อคุณแม่สังเกตได้ไม่ยาก

คุณพ่อและคุณแม่สามารถสังเกตฟันได้ว่าเป็นฟันน้ำนมหรือฟันแท้ได้

• ฟันแท้จะมีขนาดใหญ่กว่าฟันน้ำนม
• ฟันแท้จะมีสีขาวอมเหลือง
• ฟันแท้เริ่มทยอยขึ้นตั้งแต่อายุประมาณ 6 ปี โดยขึ้นมาแทนที่ฟันน้ำนมไปเรื่อย ๆ จนครบทุกซี่เมื่ออายุประมาณ 18 ปี
• ฟันแท้จะมีจำนวนทั้งหมด 32 ซี่ ต่างจากฟันน้ำนมที่มีจำนวนทั้งหมด 20 ซี่
• ฟันแท้ซี่ที่ 4 และซี่ที่ 5 นับจากกึ่งกลางใบหน้า จะเป็นฟันกรามน้อยขนาดเล็ก ซึ่งฟันน้ำนมจะมีแค่ฟันกรามเท่านั้น

วิธีดูแลฟันให้ลูกน้อย ในแต่ละช่วงวัย

คุณพ่อคุณแม่สามารถดูแลฟันให้ลูกน้อย โดยแบ่งตามช่วงอายุของลูกได้ดังนี้

1. ช่วงเด็กอายุ 6 เดือน เมื่อฟันน้ำนมเริ่มขึ้นมาแล้ว เริ่มจากการใช้นิ้วพันผ้าถูที่ฟันของลูกให้สะอาด และควรถูทำความสะอาดบริเวณเหงือกด้วย ซึ่งในช่วงนี้ฟันของลูกยังเล็กอยู่ การใช้แปรงสีฟันอาจจะยังเหมาะสมและไม่สะดวก เมื่อเทียบกับการใช้ผ้าพันนิ้วถูทำความสะอาดฟันของลูก
2. ช่วงเด็กอายุ 1-3 ปี ช่วงนี้เป็นช่วงที่ฟันของลูกจะมีขนาดใหญ่ขึ้น และสามารถเริ่มใช้แปรงสีฟันสำหรับเด็กได้ คุณพ่อคุณแม่ควรสอนให้ลูกแปรงฟันด้วยตัวเอง โดยลองแปรงฟันให้ลูกก่อน และควรฝึกให้ลูกบ้วนน้ำก่อนที่จะให้ลูกแปรงฟันด้วยตัวเอง เพราะหากลูกเผลอกลืนยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์เข้าไป อาจส่งผลเสียต่อฟันของลูกได้
3. ช่วงเด็กอายุ 3-4 ปี เป็นช่วงที่เด็กเริ่มแปรงฟันเองได้แล้ว คุณพ่อคุณแม่ต้องคอยตรวจสอบความสะอาดในช่องปากของลูกหลังแปรงฟันทุกครั้ง เพื่อให้แน่ใจว่าสะอาดจริง และควรพาลูกไปพบทันตแพทย์เป็นประจำเพื่อตรวจเช็คสุขภาพปากและฟัน รวมไปถึงรับคำแนะนำในการดูแลช่องปากและฟัน เพราะเด็กวัยนี้ชอบกินขนมขบเคี้ยว หรือกิจกรรมบางอย่างที่อาจทำให้มีปัญหากับฟันของลูกได้ เช่น การว่ายน้ำ เป็นต้น
4. ช่วงเด็กอายุเด็ก 6 ปีขึ้นไป ในช่วงนี้ฟันแท้จะเริ่มขึ้นมาทดแทนฟันน้ำนมบ้างแล้ว ทำให้ฟันน้ำนมบางซี่จะเริ่มโยกและหลุดไปเอง แต่หากฟันแท้ขึ้นมาแล้ว แต่ฟันน้ำนมยังไม่ยอมหลุดนานเกิน 3 เดือน ควรพาลูกไปพบทันตแพทย์ เพื่อรับการรักษาได้อย่างทันท่วงที ซึ่งจะทำให้ช่วยลดปัญหาที่จะเกิดกับฟันแท้ที่งอกมาใหม่อีกด้วย

ฝึกให้ลูกแปรงฟันแบบไหนให้ได้ผล

คุณพ่อคุณแม่สามารถชักจูงให้ลูกมีความสนใจและอยากที่จะแปรงฟันได้ โดยมีวิธีการดังนี้

• ลองให้ลูกเลือกยาสีฟันและแปรงสีฟันด้วยตัวเอง คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกแปรงที่มีขนนุ่มและมีลวดลายการ์ตูนต่าง ๆ ที่ลูกชอบ และควรซื้อแปรงสำรองไว้ 2-3 อัน เพื่อให้ลูกได้สนุกเพลิดเพลินกับการเลือกแปรงและมีความสุขกับการแปรงฟันมากขึ้น ในส่วนของยาสีฟัน คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกที่มีส่วนผสมฟลูออไรด์ และเลือกที่มีกลิ่นผลไม้ต่าง ๆ หลาย ๆ ชิ้น เพื่อให้ลูกได้เลือกยาสีฟันที่ต้องการด้วยตัวเองเช่นกัน
• หาของเล่นที่ลูกชอบและให้ลูกถือขณะแปรงฟัน จะช่วยให้เด็กรู้สึกสนุกและผ่อนคลายขณะแปรงฟัน
• คุณพ่อคุณแม่ควรแปรงฟันพร้อมกับลูก เพื่อให้ลูกรู้สึกว่าการแปรงฟันเป็นเรื่องปกติและไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด และทำให้ลูกรู้สึกคุ้นชินกับการแปรงฟัน และเพื่อให้ลูกรู้สึกสนุกสนานมากขึ้น คุณพ่อคุณแม่อาจจะเปลี่ยนสถานที่แปรงฟันจากห้องน้ำเป็นที่ระเบียงหรือที่สนามก็สามารถทำได้เช่นกัน
• ให้รางวัลลูกทุกครั้งที่แปรงฟันเสร็จ ไม่ว่าจะเป็นการชื่นชม การหอมแก้มหรือการกอด ล้วนเป็นการสร้างกำลังใจให้ลูกรู้สึกภูมิใจที่แปรงฟันสำเร็จ

พัฒนาการตามช่วงวัยของลูกน้อย เมื่อลูกเริ่มมีฟันงอกขึ้นมา คุณพ่อคุณแม่ควรหมั่นดูแลสุขภาพของเหงือกและฟันของลูก เช่น การใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเย็นจัดนวดบริเวณเหงือกลูกเพื่อลดอาการปวดบวมของเหงือก หาของเล่นที่เป็นยางให้ลูกกัด ให้ลูกดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ เพื่อชดเชยที่ลูกน้ำลายไหลมากกว่าปกติในช่วงฟันขึ้น และควรทาครีมบริเวณคอ คาง และหน้าอกของลูก เพื่อกันอาการแสบจากน้ำลายไหล ทั้งนี้คุณพ่อคุณแม่ควรทำอย่างสม่ำเสมอเพื่อสุขภาพฟันที่ดีและรอยยิ้มของลูก

บทความแนะนำสำหรับพัฒนาการลูกน้อย

• สฟิงโกไมอีลิน คืออะไร สารอาหารสำคัญในนมแม่ ดีต่อสมองของลูกน้อย
• DHA คืออะไร รู้จัก DHA สำหรับเด็ก ช่วยพัฒนาสมองลูกน้อย
• 2’-FL คืออะไร ? รู้จัก 2’-FL โอลิโกแซคคาไรด์ในนมแม่ (HMOs)
• โพรไบโอติก (Probiotics) จุลินทรีย์ที่พบได้ในนมแม่ มีประโยชน์กับลูก
• พรีไบโอติก มีส่วนช่วยพัฒนาสมองในเด็กทารก
• 10 กิจกรรมฝึกสมองวัยซน เสริมพัฒนาการให้ลูกสมองไว
• อาหารบำรุงสมองเด็ก ให้ลูกฉลาด สมองไว เติบโตได้อย่างสมวัย
• โภชนาการสำหรับเด็ก 1-2 ขวบ กินอะไรให้ฉลาดและแข็งแรง
• โภชนาการสำหรับเด็ก 2-3 ขวบ กินอะไรให้ฉลาดและแข็งแรง
• พัฒนาการเด็ก 1-4 ปีแรก พร้อมวิธีเสริมพัฒนาการลูก
• พัฒนาการเด็ก 2 ขวบ พร้อมวิธีเสริมพัฒนาการลูก
• พัฒนาการเด็ก 3 ขวบ พร้อมวิธีเสริมพัฒนาการลูก
• นมกล่องเด็ก UHT เลือกนม UHT สำหรับเด็ก แบบไหนมีสารอาหารสำคัญ
• นมกล่องเด็ก 1 ขวบขึ้นไป นม UHT เด็ก 1 ขวบ เพื่อพัฒนาการสมองลูก
• นมสูตร 3 เพื่อการเจริญเติบโต นมผงสูตร 3 สำหรับเด็กอายุ 1 ปีขึ้นไป

อ้างอิง:

1. ฟันน้ำนม/ฟันแท้ การขึ้น และการหลุดฟันน้ำนม/ฟันแท้, สมาคมส่งเสริมความรู้ด้านสุขภาพไทย (Thai Health Literacy Promotion Association)
2. เคล็ดไม่ลับ..กับการดูแลช่องปากและฟันให้ลูกน้อย, โรงพยาบาลบางปะกอก
3. ลูกไม่ยอมแปรงฟัน..จับให้มั่นฟังให้ดี, โรงพยาบาลเด็กสินแพทย์
4. ความสำคัญของฟันน้ำนม, โรงพยาบาลสมิติเวช

อ้างอิง ณ วันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2567