วันตกไข่ คืออะไร นับวันตกไข่อย่างไรให้แม่นยำ ไม่มีพลาด

ทำความเข้าใจ “วันตกไข่” คืออะไร

วันตกไข่ หรือวันไข่ตก เป็นช่วงเวลาที่ไข่สุกเต็มที่หลังจากร่างกายของผู้หญิงมีการกระตุ้นให้รังไข่ปล่อยไข่ออกมายังส่วนปลายของท่อนำไข่ในทุก ๆ เดือน ซึ่งกระบวนการนี้เป็นกลไกธรรมชาติที่จะเกิดเป็นรอบ ๆ ละประมาณ 28 – 35 วัน ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล โดยเริ่มนับรอบตั้งแต่วันแรกของการมีประจำเดือน

“วันไข่ตกหรือวันตกไข่” จะเริ่มเกิดขึ้นเมื่อไหร่

การนับวันไข่ตกหรือวันตกไข่สามารถนับได้จากรอบของประจำเดือน ในกรณีที่รอบประจำเดือนจะเกิดขึ้นทุก 28 วัน ไข่จะตกในวันที่ 14 ก่อนที่จะมีประจำเดือนในรอบต่อไป แต่ไข่อาจมีการตกไข่ได้ช้าหรือเร็วกว่านี้ประมาณ 2 วัน เพื่อให้เข้าใจมากขึ้น เราได้แบ่งระยะการเกิดไข่ตก ดังนี้

• ระยะก่อนไข่ตก: เป็นช่วงที่ร่างกายเริ่มหลั่งฮอร์โมนฟอลลิเคิล สติมูเลติง (Follicle-Stimulating Hormone: FSH) ออกมาเพื่อกระตุ้นให้ไข่สุก พร้อมกับค่อย ๆ ผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ให้มากขึ้นเพื่อสร้างเยื่อบุมดลูกให้หนาขึ้น พอช่วงใกล้ไข่ตกจะเริ่มมีมูกสีขาวขุ่น ๆ หรือสีเหลืองอ่อน
• ระยะไข่ตก: อยู่ในช่วงระยะเวลาประมาณ 12 – 14 วัน ก่อนรอบประจำเดือนรอบต่อไป ซึ่งในระยะนี้ร่างกายจะมีการผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสูง ทำให้ร่างกายมีมูกในลักษณะใสและลื่นจำนวนมากเพื่อเป็นตัวช่วยให้อสุจิเข้าสู่โพรงมดลูกได้ง่าย ในขณะเดียวกันร่างกายจะสร้างฮอร์โมนลูทีไนซิง (Luteinizing Hormone: LH) ในปริมาณที่สูงเพื่อให้ร่างกายปล่อยไข่ที่สุกแล้วมาตามท่อนำไข่ เราจึงใช้การวัดค่า LH นี้เป็นเกณฑ์วัดช่วงไข่ตกได้
• ระยะหลังไข่ตก: หากไข่ตกแล้วไม่ได้รับการผสมกับอสุจิ เยื่อบุมดลูกที่ถูกสร้างขึ้นมาจะหลุดลอกไปกลายเป็นประจำเดือน แต่ถ้าไข่เกิดการผสมกับอสุจิ ไข่จะเข้าไปฝั่งในผนังมดลูกและจะค่อย ๆ เจริญเติบโตขึ้น การตั้งครรภ์จึงเริ่มเกิดขึ้นในช่วงระยะนี้

วันตกไข่เกิดขึ้นได้นานแค่ไหน และไข่ตกอยู่ได้กี่วัน

การตกไข่เกิดขึ้นเมื่อไข่ตกมาอยู่ในบริเวณท่อนำไข่ ซึ่งการตกไข่นี้จะเกิดขึ้นภายในระยะเวลา 12-24 ชั่วโมงเท่านั้น และไข่จะมีอายุได้แค่ประมาณ 1 วันหลังไข่ตก หากไข่มีการผสมกับอสุจิในช่วงเวลานี้จะเกิดการตั้งครรภ์ขึ้น

การนับวันตกไข่ สำคัญอย่างไร

การนับวันตกไข่เป็นการคาดคะเนช่วงวันที่ควรมีเพศสัมพันธ์สำหรับคนที่วางแผนตั้งครรภ์ และเป็นหนึ่งในวิธีคุมกำเนิดสำหรับคนที่ไม่ต้องการที่จะตั้งครรภ์ด้วยเช่นกัน ปกติแล้วผู้หญิงจะมีรอบเดือนประมาณ 28 วันก่อนรอบเดือนถัดไป โดยวันตกไข่จะอยู่ช่วง 14 วันหลังจากนั้น หากมีเพศสัมพันธ์ในวันไข่ตกนี้คุณจะมีโอกาสตั้งครรภ์สูง แต่ถ้าคุณมีเพศสัมพันธ์ก่อนวันไข่ตกประมาณ 2 วัน อาจเกิดการตั้งครรภ์ได้เช่นกันเพราะอสุจิมีอายุอยู่ได้ประมาณ 2 วัน

ช่วงวันตกไข่ ผู้หญิงจะมีอาการอย่างไร

ในช่วงที่ผู้หญิงมีการตกไข่ร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงได้มากที่บริเวณมดลูกทำให้ร่างกายมีการผลิตมูกที่มีลักษณะเหนียวขุ่นและยืดเป็นเส้นยาวได้ในปริมาณมาก บางคนอาจรู้สึกปวดบริเวณช่วงท้องน้อยข้างเดียวทางด้านซ้ายหรือด้านขวาขึ้นอยู่กับว่าในรอบนั้นไข่จะตกอยู่ด้านใดซึ่งจะสลับกันในแต่ละเดือน มีอาการเจ็บคัดเต้านม มีอารมณ์ทางเพศสูงมากขึ้น ร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้นประมาณ 0.3-0.5 เซลเซียส และอาจมีเลือดเล็ดออกมาเล็กน้อย 

วิธีนับวันตกไข่ มีวิธีไหนบ้าง

1. จดบันทึกรอบเดือนของตัวเอง

การนับวันไข่ตกต้องเริ่มจากการจดบันทึกการมีประจำเดือนในแต่ละรอบจนเราสามารถคาดคะเนได้ว่าประจำเดือนรอบถัดไปจะมาประมาณวันที่เท่าไหร่ ซึ่งการนับวันไข่ตกจะนับจากวันแรกของประจำเดือนในรอบถัดไป แล้วนับย้อนขึ้นมา 14 วัน เช่น รอบเดือนหน้ามาวันที่ 1 ของเดือนถัดไป วันตกไข่จะเกิดขึ้นประมาณวันที่ 17 ของเดือนนี้ วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้หญิงที่มีประจำเดือนมาสม่ำเสมอ โดยนับจากรอบเดือน 28 วัน6

2. ใช้ชุดทดสอบการตกไข่

การใช้ชุดตรวจไข่ (LH ovulation test) เป็นการตรวจหาฮอร์โมน LH จากปัสสาวะ เพราะปัสสาวะมีความเข้มข้นของฮอร์โมนนี้มากที่สุด ก่อนการตรวจต้องงดน้ำประมาณ 2 ชั่วโมง และควรเก็บปัสสาวะในช่วงเวลาเดียวกันทุกวัน โดยเริ่มตรวจประมาณวันที่ 10 นับจากวันแรกของประจำเดือบในรอบถัดไป ซึ่งช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการตรวจมากที่สุดคือ ช่วงเวลาบ่าย 2 ถึง 2 ทุ่ม ที่มีความเข้มของ LH มากที่สุด เพื่อให้ได้ผลที่ไม่แม่นยำเราจึงต้องรอให้ฮอร์โมนเพิ่มสูงขึ้นก่อน เมื่อตรวจแล้วผลขึ้นเป็น 2 ขีด หรือมีค่าบวก แสดงว่าไข่จะตกในอีก 12-24 ชั่วโมงข้างหน้า ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีโอกาสตั้งครรภ์สูงที่สุด6

3. ใช้แอปนับวันตกไข่

การใช้แอปนับวันไข่ตกจะทำให้เราสามารถทราบวันไข่ตกได้แม่นยำมากขึ้น เพราะแอปจะคำนวณจากรอบเดือนที่เราบันทึกไว้ ทำให้เราไม่ต้องมานับเองเพียงกรอกข้อมูลลงไปแอปจะสามารถบอกได้ทันทีว่ารอบเดือนถัดไปจะมาเมื่อไหร่ และไข่จะตกวันไหน

หลังจากทำความเข้าใจเกี่ยวกับการนับวันตกไข่ และเริ่มต้นจดบันทึกวันตกไข่เองหรือใช้แอปในการบันทึกแล้ว คราวนี้คุณแม่มือใหม่ก็พร้อมที่เตรียมตัวการตั้งครรภ์แล้ว! อยากเริ่มต้นเป็นว่าที่คุณแม่มือใหม่สามารถติดตามอ่านการเตรียมตัวการตั้งครรภ์ไปจนถึงการเลี้ยงดูลูกน้อยได้ที่นี่เลย

 
เอกสารอ้างอิง

1. โรงพยาบาลพญาไท https://www.phyathai.com/article_detail/2616/th/อยากมีลูก...นับวันไข่ตก… 
2. คลินิกมีบุตรยาก Deep&Harmonicare IVF Center https://www.dhcivfthai.com/ovulation/ 
3. รัตนา เล็กสมบูรณ์ (2552), วารสารวิชาการ ม.อบ.; 11(2)
4. โรงพยาบาลวิภาวดี https://www.vibhavadi.com/Health-expert/detail/638
5. โรงพยาบาลจุฬารัตน์ 9 https://ch9airport.com/วิธีนับวันไข่ตกอย่างไร/  

อ้างอิง ณ วันที่ 9 พฤษภาคม 2566