ลูกถ่ายแข็ง ทารกถ่ายแข็ง อุจจาระแข็ง ดูแลได้อย่างไร

อาการลูกท้องผูกหรือลูกถ่ายแข็ง 

ภาวะท้องผูกในเด็กหรือลูกถ่ายแข็ง หมายถึง การอุจจาระน้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 ครั้งต่อสัปดาห์ อาการอุจจาระแข็งร่วมกับมีอาการเจ็บปวด ต้องเบ่งถ่ายมาก หรือมีเลือดปน ถึงแม้ว่าบางครั้งอาจจะอุจจาระทุกวัน หรือวันละ 2-3 ครั้งก็ตาม แต่ในเด็กทารกวัย 1-2 เดือนที่ได้รับนมมารดาอย่างเดียว อาจจะอุจจาระวันละหลายครั้ง หรือหลายวันครั้งก็ได้ โดยทารกกลุ่มนี้จะไม่มีอาการผิดปกติอื่นใด ดูดนมได้ดี น้ำหนักขึ้นตามปกติ บางรายอาจไม่อุจจาระนาน 5-10 วันก็ได้ ดังนั้นการวินิจฉัยอาการลูกท้องผูก หรือ ลูกถ่ายแข็ง ทารกถ่ายแข็ง จะไม่ดูที่ความถี่ในการอุจจาระอย่างเดียว ต้องอาศัยประวัติและการตรวจร่างกายร่วมด้วย

สาเหตุของลูกถ่ายแข็ง

ปัญหาท้องผูกเรื้อรัง หรือลูกถ่ายแข็ง มักจะเกิดจากหลายปัจจัยและแตกต่างกันไปตามแต่ละช่วงวัย อาจจะเกิดจากความผิดปกติของลำไส้เอง จากปัจจัยทางด้านจิตใจ การฝึกขับถ่ายที่ไม่ถูกต้อง หรือโรคทางกายอื่น ๆ ในทารกหรือเด็กเล็กจำเป็นต้องหาโรคที่เป็นสาเหตุก่อน หรือบางครั้งลูกถ่ายแข็ง ทารกถ่ายแข็ง อาจเกิดจากภาวะแพ้โปรตีนจากนมวัว แต่ในเด็กโตส่วนใหญ่มักจะไม่พบสาเหตุ (Functional constipation) แต่เกิดจากการพฤติกรรมกลั้นอุจจาระ เนื่องจากกลัวเจ็บขณะขับถ่าย หรือกลั้นเนื่องจากไม่มีเวลา ต้องรีบไปโรงเรียน ไม่ยอมเข้าห้องน้ำที่โรงเรียน ทำให้มีอุจจาระค้างในลำไส้ใหญ่มาก ความรู้สึกอยากถ่ายอุจจาระจะค่อย ๆ ลดลง (ประสาทรับความรู้สึกที่ผนังลำไส้ใหญ่ตอบสนองต่อความรู้สึกอยากถ่ายอุจจาระลดลง)

อุจจาระสะสมมาก ก้อนใหญ่ และแข็งขึ้น ทำให้เวลาขับถ่ายลำบาก ลูกถ่ายแข็งและเจ็บปวด หรือเกิดบาดแผล มีเลือดออก ยิ่งทำให้กลั้นอุจจาระ เป็นวงจรทำให้ท้องผูกมากขึ้น นานขึ้น และต้องใช้เวลารักษาที่ยาวนานมากขึ้น
 

การรักษาเมื่อลูกถ่ายแข็ง

การรักษาท้องผูกเรื้อรังในเด็กหรือเมื่อลูกถ่ายแข็ง จำเป็นที่ผู้ปกครองต้องยอมรับว่าผู้ป่วยมีภาวะท้องผูกเรื้อรังก่อน และต้องทราบถึงลักษณะของท้องผูก ปัจจัยส่งเสริมให้เกิดอาการ อาหารที่ควรกระตุ้นให้เด็กทาน โดยเฉพาะอาหารที่มีกากใย การดื่มน้ำอย่างเพียงพอ การฝึกขับถ่ายอย่างเหมาะสม รวมถึงนมแม่ และการใช้ยาที่เหมาะสม รวมถึงต้องอาศัยความร่วมมือทั้งจากผู้ปกครองและคุณครู

สำหรับลูกถ่ายแข็ง ทารกถ่ายแข็ง และเด็กเล็ก ควรงดการกระตุ้นการอุจจาระโดยใช้แท่งสวน หรือกลีเซอรีนแท่งโดยไม่จำเป็น เนื่องจากอาจทำให้เด็กเกิดความคุ้นเคยกับการขับถ่ายด้วยการกระตุ้นที่ทวารหนัก หรือบางรายอาจกลัวการสอดใส่สิ่งแปลกปลอมเข้าทางทวารหนัก ทำให้เด็กต่อต้าน และนำไปสู่พฤติกรรมการกลั้นอุจจาระไม่กล้าขับถ่ายได้ในที่สุดระยะเวลาในการรักษาโรคท้องผูกเรื้อรัง อาจต้องใช้เวลานาน 2-3 เดือน บางรายอาจใช้เวลาเป็นปีในการใช้ยารักษา โดยแพทย์จะเป็นผู้แนะนำวิธีกระตุ้นการขับถ่าย และเลือกใช้ยาที่เหมาะสมให้แก่ผู้ป่วย

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ  

ลูกถ่ายดี ท้องไม่ผูกด้วยโอกิโกฟรุกโตส

ทารกท้องเสียจากน้ำนมแม่ ลูกถ่ายจนก้นแดง

ลูกถ่ายเหลว ท้องเสีย แก้ปัญหาอย่างไร

เมื่อลูกท้องผูก แก้ปัญหาอย่างไร

อ้างอิง

http://www.khonkaenram.com/th/services/health-information/health-articl…
อ้างอิงวันที่  7 มีนาคม 2563