ลูกท้องเสียให้กินอะไรดี ลูกท้องเสียกินอะไรได้บ้าง แบบไหนเรียกรุนแรง

สรุป

• อาการท้องเสีย เกิดขึ้นจากหลายสาเหตุทั้งเชื้อไวรัส แบคทีเรีย การแพ้อาหาร และภาวะแพ้โปรตีนนมวัว ซึ่งอาการท้องเสียจะทำให้เด็กถ่ายเหลวเป็นน้ำ หรือเกิดการถ่ายแล้วมีมูกเลือดปน
• เมื่อลูกน้อยท้องเสียคุณแม่สามารถให้นมแม่ได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม คุณแม่สามารถขอคำปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับนมสูตรปราศจากแลตโตส (lactose free) ได้ โดยคุณหมออาจพิจารณาให้การดูแลตามความเหมาะสมหากมีความจำเป็น
• หากลูกน้อยมีอาการถ่ายเหลวมากกว่า 10 ครั้ง มีไข้ อาเจียน ปวดท้อง อุจจาระเป็นมูกเลือด ไม่ยอมกินนมหรืออาหาร หอบลึก ปากแห้ง ร้องไห้งอแง แนะนำให้คุณแม่พาลูกน้อยไปพบหมอทันที เพราะอาจทำให้ลูกเกิดภาวะขาดน้ำ หรืออาจเป็นสัญญาณของโรคติดเชื้อที่รุนแรงได้

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• อาการแบบไหน ที่บ่งบอกว่าลูกท้องเสีย
• ลูกท้องเสียกินอะไรได้บ้าง ที่ไม่อันตราย
• ลูกท้องเสีย ยังดื่มนมได้เหมือนเดิมหรือไม่
• วิธีดูแลลูกน้อย เมื่อมีอาการท้องเสีย
• อาการท้องร่วง ต่างกับท้องเสียอย่างไร
• หากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ให้รีบพาไปพบแพทย์

อาการท้องเสียในเด็กส่วนใหญ่เป็นการท้องเสียแบบเฉียบพลัน อาการท้องเสียเกิดจากหลายสาเหตุ คือ การติดเชื้อทางเดินอาหารจากเชื้อไวรัส เช่น ไวรัสโรต้า ไวรัสโนโร ลำไส้อักเสบติดเชื้อ ส่วนการติดเชื้อจากแบคทีเรีย เช่น อีคีไล, ชิเกลลา ซึ่งพบได้น้อยกว่า รวมถึงการแพ้อาหารบางชนิด หรือภาวะแพ้โปรตีนนมวัว

อาการแบบไหน ที่บ่งบอกว่าลูกท้องเสีย

อาการท้องเสีย คือ อาการทารกถ่ายเหลว โดยปกติทารกที่กินนมแม่จะถ่ายอุจจาระเหลวและบ่อยอยู่แล้วทำให้คุณแม่ไม่แน่ใจว่าลูกถ่ายปกติหรือท้องเสีย วิธีสังเกตว่าลูกน้อยท้องเสียหรือไม่ให้ใช้การเปรียบเทียบลักษณะของการถ่ายอุจจาระในครั้งก่อน ๆ หากทารกมีการถ่ายอุจจาระเหลวเป็นน้ำมากกว่าทุกครั้งที่เคยถ่าย หรือมีมูกเลือดปน แสดงว่า “ลูกท้องเสีย” และให้รีบไปหาหมอ แต่ถ้าทารกถ่ายบ่อย ถ่ายเป็นเนื้อดี และน้ำหนักตัวขึ้นดี แสดงว่าลูกน้อยถ่ายปกติคุณแม่ไม่ต้องเป็นกังวล

อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่พบว่าลูกน้อยมีอาการต่อไปนี้ ให้รีบพาลูกไปพบคุณหมอ

1. ถ่ายเหลว พร้อมมีไข้
2. ถ่ายเหลวเกิน 3 ครั้งต่อวัน
3. ถ่ายเหลวมีมูกเลือดปน

ลูกท้องเสียกินอะไรได้บ้าง ที่ไม่อันตราย

• เด็กวัยทารก: หนูน้อยวัยนี้สามารถกินนมได้ตามปกติ คุณแม่ไม่จำเป็นต้องงดนมสำหรับทารกแต่อย่างใด
• ในเด็กเล็กที่เริ่มเพิ่มอาหารเสริม: คุณแม่สามารถให้ลูกทานอาหารอ่อนที่ย่อยง่าย เช่น น้ำแกงจืด น้ำซุป โจ๊กในปริมาณที่น้อยไปก่อน เพื่อให้ลำไส้ของลูกน้อยค่อย ๆ ได้ดูดซึมสารอาหารเข้าไป ในช่วงที่เด็กมีอาการท้องเสียคุณแม่ควรงดให้ลูกดื่มน้ำผลไม้หรือเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลไปก่อน เพื่อรอให้ลำไส้ค่อย ๆ ปรับตัว
• สำหรับเด็กโต: เด็กวัยนี้จำเป็นต้องได้รับอาหารเพิ่มโดยคุณแม่ควรเริ่มให้อาหารอ่อนที่ย่อยง่ายแก่ลูกน้อย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม น้ำเต้าหู้ น้ำชา น้ำแกงจืด เป็นต้น และควรให้ลูกทานบ่อยกว่าปกติเพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวจากอาการท้องเสียได้อย่างรวดเร็ว

ลูกท้องเสีย ยังดื่มนมได้เหมือนเดิมหรือไม่

เมื่อลูกน้อยท้องเสียคุณแม่สามารถให้ลูกกินนมได้ตามปกติ คือ

• ทารกที่กินนมแม่: คุณแม่สามารถให้นมลูกและให้ลูกกินนมแม่ได้ตามปกติ แต่อาจต้องเพิ่มความถี่โดยการให้บ่อยขึ้นกว่าปกติ เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ
• เด็กที่กินนมผสม: คุณแม่สามารถให้ลูกน้อยกินนมผงเด็กได้ตามสัดส่วนเดิม แต่อาจให้ในปริมาณต่อมื้อลดลงแล้วเพิ่มความถี่ต่อมื้อมากขึ้น เพื่อให้ลำไส้ของลูกน้อยค่อย ๆ ดูดซึมสารอาหารอย่างเพียงพอ
• ลูกท้องเสียเกิน 3 วัน: ในกรณีนี้คุณแม่สามารถขอคำปรึกษาจากคุณหมอเกี่ยวกับนมสูตรปราศจากแลคโตส (lactose free) นอกจากนี้คุณหมออาจพิจารณาให้การดูแลลูกน้อยที่เหมาะสมตามความจำเป็น

วิธีดูแลลูกน้อย เมื่อมีอาการท้องเสีย

เมื่อลูกน้อยมีอาการท้องเสีย คุณแม่ไม่ควรให้ลูกน้อยทานเอง แต่ควรขอคำปรึกษาจากคุณหมอหรือเภสัชกรเกี่ยวกับสารละละลายเกลือแร่ หรือผงเกลือแร่โออาร์เอสก่อนซื้อยาทุกครั้ง

อาการท้องร่วง ต่างกับท้องเสียอย่างไร

อาการท้องเสีย และอาการท้องร่วงเป็นอาการที่เหมือนกันแต่อาจมีความแตกต่างกันเล็กน้อย คือ คำว่า “ท้องเสีย” คือ อาการถ่ายอุจจาระเหลวมักใช้เป็นภาษาพูดมากกว่า ส่วนทางการแพทย์จะใช้คำว่า “อุจจาระร่วง” หรือท้องร่วง คือ อาการที่ถ่ายอุจจาระเหลวมากเกิน 3 ครั้งขึ้นไปใน 1 วัน หรือการถ่ายอุจจาระเป็นน้ำหรือลูกท้องเสียถ่ายมีมูกเลือดเพียงครั้งเดียวใน 1 วัน โดยโรคอุจจาระร่วงหรือท้องร่วง จะแบ่งออกเป็น 2 ระยะ คือ

• อาการท้องร่วงแบบเฉียบพลัน เป็นอาการท้องร่วงที่มีระยะเวลาไม่เกิน 7 วัน
• อาการท้องร่วงแบบยืดเยื้อหรือเรื้อรัง เป็นอาการท้องร่วงที่มีระยะเวลามากกว่า 7 วันขึ้นไป

หากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ให้รีบพาไปพบแพทย์

• ปัสสาวะน้อย มีสีเหลืองเข้ม หรือไม่ปัสสาวะ
• มีภาวะขาดน้ำ คือ ปากแห้ง ลิ้นแห้ง ผิวแห้ง
• ร้องไห้งอแง กระสับกระส่าย
• อ่อนเพลีย และเซื่องซึม
• กระหม่อมบุ๋มลึกในเด็กเล็ก
• อาเจียนบ่อย
• ปวดท้องมาก ท้องอืด
• มีไข้สูง มีอาการชัก
• ถ่ายเป็นมูกเลือด หรือถ่ายเป็นสีดำเหนียว
• หอบลึก
• ถ่ายอุจจาระบ่อยมากกว่า 10 ครั้งต่อวัน
• ไม่ยอมกินข้าวหรือนม

เมื่อลูกน้อยมีอาการท้องเสีย ถ่ายเหลว สิ่งสำคัญคือคุณพ่อคุณแม่ต้องให้ลูกได้รับสารน้ำทดแทนของเหลวที่เสียไปให้เพียงพอ เพื่อป้องกันร่างกายของเด็กเกิดภาวะขาดน้ำ และก่อนจะให้นมลูก ป้อนอาหาร หรือหลังเปลี่ยนผ้าอ้อม พ่อแม่ควรล้างมือทำความสะอาดด้วยสบู่ทุกครั้งเพื่อลดการแพร่กระจายเชื้อโรคให้มากขึ้น เมื่อไหร่ก็ตามที่ลูกน้อยมีอาการปวดท้องที่รุนแรงขึ้น เช่น ถ่ายอุจจาระเหลวมากกว่า 10 ครั้ง ปากแห้ง มีไข้สูง หอบ ถ่ายเป็นมูกเลือด ลูกไม่ยอมกินนมหรือกินข้าว อาเจียน หรืออ่อนเพลีย ให้คุณแม่รีบพาลูกน้อยไปพบแพทย์ทันที

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่

• สฟิงโกไมอีลิน คืออะไร สำคัญต่ออย่างไรต่อสมองของลูกน้อย
• DHA สารอาหารสำคัญ ช่วยพัฒนาสมองของลูกน้อย
• 2’-FL คืออะไร ? รู้จัก 2’-FL โอลิโกแซคคาไรด์ในนมแม่ (HMOs)
• น้ำนมเหลือง ที่มีสฟิงโกไมอีลิน สารอาหารสำคัญ ช่วยพัฒนาสมองจากแม่สู่ลูก
• ลูกอ้วก ไม่มีไข้ ท้องเสีย เกิดจากอะไร คุณพ่อคุณแม่ รับมืออย่างไรดี
• อาการทารกท้องอืด พร้อมวิธีป้องกันและวิธีดูแลทารกท้องอืด
• สีอุจจาระทารก สีแบบไหนปกติ สีแบบไหนที่คุณแม่ต้องระวัง
• ทารกไม่ถ่ายกี่วันผิดปกติ ทารกตดบ่อย ลูกน้อยควรกินอะไรให้ขับถ่ายง่าย
• ทารกอุจจาระเป็นเม็ดมะเขือ อุจจาระเป็นเม็ด พร้อมวิธีป้องกันเบื้องต้น
• ทารกอุจจาระมีมูก ลูกท้องเสียถ่ายมีมูกเลือด แบบไหนที่ต้องระวัง
• วิธีนวดท้องให้ทารกถ่าย สำหรับลูกน้อยที่ท้องผูก ไม่ยอมถ่ายหลายวัน
• ลูกปวดท้องตรงสะดือเป็น ๆ หาย ๆ เกิดจากอะไร พร้อมวิธีดูแลทารกปวดท้อง

อ้างอิง:

1. ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องเสียบ่อยๆ ไม่ใช่เรื่องล้อเล่น เสี่ยงระบบย่อยอาหารพัง !, โรงพยาบาลนครธน
2. ปัญหาทางเดินอาหารที่พบบ่อยในทารก, สมาคมกุมารเวชศาสตร์ทางเดินอาหารและตับแห่งประเทศไทย
3. ท้องเสีย ดูแลอย่างไร, โรงพยาบาลสินแพทย์
4. โรงท้องเสียในเด็ก, ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย
5. ลูกน้อยท้องเสียบ่อย ส่งผลต่อพัฒนาการของเด็ก, โรงพยาบาลบางปะกอก 3
6. ท้องเสีย..ซ่อมได้รึเปล่า, โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน

อ้างอิง ณ วันที่ 24 ธันวาคม 2566