ทารกฟันขึ้นตอนกี่เดือน? ฟันเด็กขึ้นกี่เดือน? พร้อมวิธีดูแล

สรุป

• ฟันน้ำนมของลูกน้อยมีความสำคัญหลายด้าน ทั้งช่วยในการเคี้ยวอาหาร ช่วยในการออกเสียง และยังทำหน้าที่ในการจองที่ไว้ให้ฟันแท้ขึ้นมาอย่างเป็นระเบียบในอนาคตอีกด้วย
• ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกจะขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 เดือน จากนั้นฟันซี่อื่น ๆ จะทยอยขึ้นจนครบ 20 ซี่ โดยมีฟันบน 10 ซี่ และฟันล่าง 10 ซี่ เมื่ออายุประมาณ 2 ปีครึ่ง ถึง 7 ปี จากนั้นฟันน้ำนมจะค่อย ๆ หลุดออกไป โดยมีฟันแท้ขึ้นมาแทนที่
• หากลูกมีอาการต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณว่าฟันกำลังจะขึ้น เช่น น้ำลายเยอะกว่าปกติ ชอบกัดสิ่งของรอบตัว มีผื่นขึ้นบริเวณใบหน้าและลำคอ เจ็บเหงือก หงุดหงิดง่าย ชอบเอามือจับแก้มหรือหูบ่อย ๆ และบางครั้งอาจมีไข้ ตัวร้อน
• ควรพาลูกน้อยไปพบคุณหมอฟันครั้งแรกเมื่ออายุประมาณ 6 เดือน หรือตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกเริ่มขึ้น เพื่อที่คุณหมอจะได้ให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพช่องปากของลูกน้อย เพื่อป้องกันฟันผุ

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• ฟันน้ำนมของลูกน้อย สำคัญอย่างไร?
• ฟันเด็กขึ้นกี่เดือน? ทารกฟันขึ้นกี่เดือน? ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกจะขึ้นเมื่อไหร่?
• ฟันน้ำนมซี่แรกของลูก จะขึ้นตำแหน่งไหน?
• ลำดับการขึ้นของฟันน้ำนม ซี่ไหนขึ้นก่อน-หลัง?
• 6 สัญญาณเตือน! อาการแบบนี้แปลว่าฟันลูกกำลังจะขึ้น
• รับมืออาการฟันขึ้น จะช่วยลูกน้อยให้สบายตัวขึ้นได้อย่างไร?
• วิธีดูแลทำความสะอาดฟันน้ำนมซี่แรก
• ควรพาลูกไปหาหมอฟันครั้งแรกเมื่อไหร่?

ฟันน้ำนมของลูกน้อย สำคัญอย่างไร?

คุณพ่อคุณแม่อาจเคยคิดว่าฟันน้ำนมเป็นเพียงฟันชุดแรกที่เดี๋ยวก็หลุดไป แต่ความจริงแล้วฟันซี่เล็ก ๆ เหล่านี้มีความสำคัญต่อพัฒนาการของลูกในหลาย ๆ ด้านเลยนะคะ โดยฟันน้ำนมที่แข็งแรงจะทำหน้าที่สำคัญ ได้แก่

• ด้านการบดเคี้ยว ช่วยให้ลูกน้อยเคี้ยวอาหารได้ดี
• ด้านการออกเสียง เป็นตัวช่วยสำคัญให้ลูกหัดพูดและออกเสียงได้อย่างชัดเจน เช่น ส.เสือ
• ด้านการเตรียมพื้นที่ อีกหน้าที่ที่หลายคนอาจนึกไม่ถึงคือ การช่วยจองที่ไว้ให้ฟันแท้ได้ขึ้นมาอย่างเป็นระเบียบสวยงาม ไม่ซ้อนเก หรือมีฟันคุดในอนาคตนั่นเองค่ะ

ในทางกลับกัน หากเราดูแลฟันน้ำนมไม่ดีจนเกิดฟันผุ ก็อาจสร้างปัญหาตามมามากกว่าที่คิด ทั้งอาการปวดฟัน เคี้ยวอาหารลำบาก ไปจนถึงปัญหาการพูดไม่ชัด และที่สำคัญ หากฟันน้ำนมต้องหลุดไปก่อนเวลา ก็อาจส่งผลให้ฟันแท้ขึ้นผิดตำแหน่ง ซึ่งจะกลายเป็นปัญหาสุขภาพช่องปากของลูกในระยะยาวได้ค่ะ

ฟันเด็กขึ้นกี่เดือน? ทารกฟันขึ้นกี่เดือน? ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกจะขึ้นเมื่อไหร่?

เป็นเรื่องน่าตื่นเต้นของพ่อแม่ที่มักจะลุ้นว่า ฟันทารกขึ้นกี่เดือน โดยทั่วไป ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกจะขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 เดือน จากนั้นฟันซี่อื่น ๆ จะทยอยขึ้นจนครบ 20 ซี่ โดยมีฟันบน 10 ซี่ และฟันล่าง 10 ซี่ เมื่ออายุประมาณ 2 ปีครึ่ง ถึง 7 ปี จากนั้นฟันน้ำนมจะค่อย ๆ หลุดออกไป โดยมีฟันแท้ขึ้นมาแทนที่

ฟันน้ำนมซี่แรกของลูก จะขึ้นตำแหน่งไหน?

เมื่อทราบแล้วว่า ฟันเด็กขึ้นกี่เดือน คำถามต่อมาคือ ฟันน้ำนมซี่แรกจะขึ้นตำแหน่งไหน โดยส่วนใหญ่แล้ว ฟันซี่แรกของลูกมักจะเป็นฟันหน้าคู่ล่างก่อน หลังจากนั้นอีกไม่นาน ฟันหน้าคู่บนก็จะค่อย ๆ โผล่ตามขึ้นมา อย่างไรก็ตาม อาจมีผู้ปกครองสงสัยว่าฟันขึ้นช้าสุดกี่เดือน เด็กบางคนฟันน้ำนมอาจขึ้นช้า จึงทำให้ไม่มีฟันขึ้นเลยในช่วงขวบปีแรก ก็ไม่ถือว่าผิดปกติค่ะ

ลำดับการขึ้นของฟันน้ำนม ซี่ไหนขึ้นก่อน-หลัง?

ฟันน้ำนมของเด็ก มีทั้งหมด 20 ซี่ ประกอบไปด้วย ฟันหน้าซี่กลางจำนวน 4 ซี่ ฟันหน้าซี่ข้างจำนวน 4 ซี่ ฟันเขี้ยวจำนวน 4 ซี่ และฟันกรามซี่ที่ 1 จำนวน 4 ซี่ ฟันกรามซี่ที่ 2 จำนวน 4 ซี่ โดยลำดับการขึ้นของฟันน้ำนมมีดังนี้

1. ฟันล่าง

• ฟันหน้าซี่กลาง เริ่มขึ้นอายุ 6-10 เดือน
• ฟันหน้าซี่ข้าง เริ่มขึ้นอายุ 10-16 เดือน
• ฟันเขี้ยว เริ่มขึ้นอายุ 17-23 เดือน
• ฟันกรามซี่ที่ 1 เริ่มขึ้นอายุ 14-18 เดือน
• ฟันกรามซี่ที่ 2 เริ่มขึ้นอายุ 23-31 เดือน

2. ฟันบน

• ฟันหน้าซี่กลาง เริ่มขึ้นอายุ 8-12 เดือน
• ฟันหน้าซี่ข้าง เริ่มขึ้นอายุ 9-13 เดือน
• ฟันเขี้ยว เริ่มขึ้นอายุ 16-22 เดือน
• ฟันกรามซี่ที่ 1 เริ่มขึ้นอายุ 13-19 เดือน
• ฟันกรามซี่ที่ 2 เริ่มขึ้นอายุ 25-33 เดือน

6 สัญญาณเตือน! อาการแบบนี้แปลว่าฟันลูกกำลังจะขึ้น

ช่วงที่ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกน้อยกำลังจะขึ้น เด็กแต่ละคนมีอาการไม่เหมือนกัน บางคนก็สบาย ๆ เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น แต่สำหรับบางคน นี่อาจเป็นช่วงที่ไม่สบายตัวและงอแงเป็นพิเศษ คุณแม่ลองมาสังเกตสัญญาณเหล่านี้กันดูนะคะ

• น้ำลายเยอะกว่าปกติ เป็นเพราะเหงือกของลูกกำลังถูกกระตุ้น ร่างกายเลยผลิตน้ำลายออกมาเยอะเป็นพิเศษ
• ชอบกัดสิ่งของรอบตัว การที่ฟันกำลังจะดันเหงือกขึ้นมา ทำให้ลูกน้อยรู้สึกคัน ๆ หมั่นเขี้ยว และรำคาญในช่องปาก จึงอยากกัดทุกอย่างที่อยู่ใกล้ตัวเพื่อบรรเทาอาการ ตั้งแต่มือของตัวเอง หัวนมคุณแม่ ไปจนถึงเตียง ผ้าห่มเลยค่ะ
• มีผื่นขึ้นบริเวณใบหน้าและลำคอ คุณแม่อาจจะเห็นผื่นแดง ๆ ขึ้นตามหน้าหรือคอลูก ซึ่งเกิดจากน้ำลายที่ไหลออกมาเปื้อนนั่นเองค่ะ ดังนั้นคุณแม่จึงควรคอยใช้ผ้านุ่ม ๆ เช็ดน้ำลายให้ลูกอยู่เสมอนะคะ
• เจ็บเหงือกและหงุดหงิดง่าย เมื่อฟันค่อย ๆ ดันขึ้นมา อาจทำให้เหงือกของลูกอักเสบ บวมแดง และเจ็บได้ นี่เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ลูกน้อยงอแง อารมณ์แปรปรวน และหงุดหงิดง่ายกว่าปกติค่ะ
• เอามือจับแก้มหรือหูบ่อย ๆ ถ้าเห็นลูกชอบเอามือไปจับแก้มหรือดึงหูตัวเองบ่อย ๆ อาจเป็นเพราะเขารู้สึกรำคาญและเจ็บเหงือก แล้วความรู้สึกนั้นก็อาจเจ็บไปถึงบริเวณแก้มและหูได้ค่ะ
• มีไข้ ตัวร้อน อาการอักเสบและปวดเหงือกอาจทำให้ลูกมีไข้ ปวดหัว ตัวร้อน และนอนหลับได้ยากกว่าปกติในช่วงนี้

รับมืออาการฟันขึ้น จะช่วยลูกน้อยให้สบายตัวขึ้นได้อย่างไร?

เมื่อลูกงอแงไม่สบายตัวในช่วงที่ฟันกำลังขึ้น เราจะช่วยให้ลูกรู้สึกดีขึ้นได้อย่างไร? หากลูกฟันขึ้นแล้วเหงือกบวม หรือมีไข้ มาดูวิธีรับมือที่จะช่วยให้ลูกน้อยสบายตัวขึ้นกันค่ะ

ลูกฟันขึ้นแล้วเหงือกบวม ทำยังไงได้บ้าง?

การที่ฟันลูกค่อย ๆ งอกขึ้น อาจจะทำให้เหงือกเกิดอาการอักเสบ บวมแดง และมีอาการปวดได้ค่ะ ลูกจึงมักจะมีอาการงอแงมากขึ้น เพื่อบรรเทาอาการนี้ควรประคบเย็นให้ลูก โดยอาจใช้ยางกัด จุกหลอก หรือผ้าสะอาดชุบน้ำเย็น มานวดประคบบริเวณเหงือกของลูก ระวังอย่าให้เย็นจัดจนเกินไปนะคะ นอกจากนี้ คุณแม่อาจช่วยนวดเหงือกให้ลูกด้วยการใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำ ค่อย ๆ กดนวดวนเบา ๆ ตามบริเวณเหงือกของลูกก็ช่วยบรรเทาอาการปวดได้ค่ะ

ลูกฟันขึ้นแล้วเป็นไข้ ทำอย่างไร?

ในกรณีที่ลูกมีไข้ หรืองอแงหนักมาก ควรพาลูกไปพบแพทย์ และหากลูกมีไข้สูง อาจเกิดจากสาเหตุอื่นนอกเหนือจากฟันขึ้น เช่น การติดเชื้อที่หู เป็นต้น

พัฒนาการตามช่วงวัยของลูกน้อย ฟันซี่แรกนั้นสำคัญมาก เพราะฟันน้ำนมเป็นรากฐานที่ดีของฟันแท้ เพราะหากฟันน้ำนมมีสุขภาพดี ไม่ผุกร่อนหรือติดเชื้อ ก็จะส่งเสริมพัฒนาการของฟันแท้ที่จะงอกตามมาให้สมบูรณ์แข็งแรงไปด้วย แต่ฟันน้ำนมนั้นผุง่าย เพราะชั้นเคลือบฟันน้ำนมบางกว่าชั้นเคลือบฟันของฟันแท้ จึงควรสอนให้ลูกรู้จักดูแลรักษาช่องปากของตัวเองให้สะอาดอยู่เสมอ และคุณพ่อคุณแม่ก็ควรพาลูกไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำด้วยเช่นกันค่ะ

วิธีดูแลทำความสะอาดฟันน้ำนมซี่แรก

สุขอนามัยทางช่องปากที่ดี เป็นสิ่งสำคัญสำหรับสุขภาพฟันของลูกนะคะ เมื่อฟันน้ำนมขึ้นแล้ว ควรดูแลฟันน้ำนมของลูกให้ถูกวิธี โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถทำได้ดังนี้ค่ะ

ใช้ผ้าชุบน้ำ ช่วยเช็ดทำความสะอาดช่องปาก

ใช้ผ้าชุบน้ำหมาด ๆ ค่อย ๆ เช็ดทำความสะอาดเหงือก หรือช่องปากให้ลูก อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง โดยเฉพาะหลังมื้อนมและก่อนที่ลูกจะเข้านอน เพื่อขจัดแบคทีเรียที่เกาะติดเหงือกในช่องปาก ซึ่งอาจทำให้ฟันน้ำนมซี่แรกผุได้

ใช้แปรงสีฟันสำหรับเด็กและยาสีฟันฟลูออไรด์ แปรงฟันให้ลูก

ควรใช้แปรงสีฟันสำหรับเด็กที่มีขนแปรงอ่อนนุ่ม แปรงฟันให้ลูกวันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอน สำหรับการเริ่มใช้ยาสีฟัน ควรใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ภายใต้คำแนะนำของทันตแพทย์นะคะ

ทำความสะอาดช่องปากหลังจากกินนม

ไม่ปล่อยให้ลูกหลับขณะที่ดื่มนม เพราะนมอาจคั่งค้างในปาก และทำให้เกิดการสะสมของแบคทีเรีย ซึ่งอาจทำให้เกิดฟันผุได้

ควรพาลูกไปหาหมอฟันครั้งแรกเมื่อไหร่?

คุณแม่ควรพาลูกน้อยไปหาคุณหมอฟันครั้งแรกเมื่ออายุประมาณ 6 เดือน หรือตั้งแต่ฟันซี่แรกเริ่มขึ้นนะคะ เพื่อที่คุณหมอจะได้ให้คำแนะนำในการดูแลสุขภาพช่องปากของลูกน้อย ตั้งแต่การแปรงฟัน การกิน ไปจนถึงการปรับพฤติกรรมต่าง ๆ เพื่อให้ลูกมีฟันน้ำนมที่แข็งแรงและห่างไกลจากฟันผุค่ะ

เตรียมตัวลูกน้อยก่อนไปหาหมอฟันครั้งแรก

การไปหาหมอฟันครั้งแรกอาจเป็นเรื่องน่ากลัวสำหรับเด็กเล็ก แต่คุณแม่สามารถเตรียมตัวสร้างความคุ้นเคยให้กับลูกน้อยล่วงหน้าได้ ด้วยเทคนิคดี ๆ ต่อไปนี้ค่ะ

• ชวนลูกเล่นสร้างความคุ้นเคย ลองเล่นบทบาทสมมติสนุก ๆ กับลูก โดยให้คุณแม่เป็นคุณหมอตรวจฟัน แล้วสลับให้ลูกเป็นคุณหมอตรวจฟันให้คุณแม่บ้าง การเปิดนิทานหรือวิดีโอเกี่ยวกับการไปหาหมอฟันให้ลูกดู ก็เป็นอีกวิธีที่ดีที่จะช่วยให้ลูกรู้สึกคุ้นเคยและไม่กลัวเมื่อต้องไปเจอคุณหมอจริง ๆ ค่ะ
• พาลูกไปสำรวจคลินิก ถ้ามีโอกาสที่คุณแม่หรือคนในครอบครัวต้องไปทำฟัน อาจจะลองพาลูกไปด้วย เพื่อให้เขาได้เห็นบรรยากาศและคุ้นชินกับสถานที่ จะได้ไม่ตื่นเต้นมากค่ะ
• เรื่องสำคัญที่ต้องเตรียม ควรงดน้ำและอาหารของลูกก่อนถึงเวลานัดประมาณ 2-3 ชั่วโมง เพราะเวลาที่เด็กต้องนอนลงเพื่อตรวจฟัน อาจรู้สึกคลื่นไส้หรืออาเจียนได้ง่าย เนื่องจากคอของเด็กยังตื้นค่ะ

อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าฟันเด็กขึ้นกี่เดือน ขึ้นเร็วหรือขึ้นช้า การดูแลเอาใจใส่ฟันน้ำนมของลูกเป็นเรื่องสำคัญ เพราะฟันที่แข็งแรงจะช่วยให้เด็กบดเคี้ยวและทานอาหารได้ดี ส่งผลให้ร่างกายได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ ซึ่งโภชนาการและสารอาหารที่ครบถ้วนนี้ จำเป็นอย่างมากต่อการเจริญเติบโตของลูก นอกจากนั้นแล้ว การได้กินนมแม่ก็ช่วยให้ลูกได้รับสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายอีกมากมาย ทำให้ลูกเติบโตสมวัย ร่างกายแข็งแรง เพราะนมแม่มีสารอาหารมากกว่า 200 ชนิด เช่น ดีเอชเอ (DHA) วิตามิน แคลเซียม และแอลฟาแล็ค สฟิงโกไมอีลิน (Alphalac Sphingomyelin) ซึ่งช่วยในพัฒนาการด้านสติปัญญาของเด็กเจนใหม่ สร้างสมองไว สามารถเรียนรู้ และจดจำได้อย่างมีประสิทธิภาพ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่มือใหม่

• พัฒนาการเด็กทารกแรกเกิด - 1 ปี พร้อมวิธีเสริมพัฒนาการตามช่วงวัย
• พัฒนาการเด็ก 11 เดือน ทารก 11 เดือน พร้อมวิธีเสริมพัฒนาการลูก
• น้ำหนักตามเกณฑ์อายุ 0-12 ปี และส่วนสูงเด็กตามช่วงวัย
• ตารางน้ำหนักทารก น้ำหนักเด็กแรกเกิดและส่วนสูงทารกตามเกณฑ์
• 7 วิธีกระตุ้นให้ลูกพูด ฝึกลูกพูดช้าให้พูดเร็วตามช่วงวัย