28 กิจกรรมพัฒนาสมอง วิธีพัฒนาสมองลูก วัย 2 ปี ให้สมองไว
การเล่นและกิจกรรมต่าง ๆ คือหนึ่งในวิธีพัฒนาสมองลูก และเป็นกิจกรรมพัฒนาสมอง ที่สร้างสรรค์ก่อให้เกิดการพัฒนาทักษะด้านต่างๆ ของเด็กวัยนี้ได้ดีที่สุด เด็กวัยนี้จะพบความสามารถใหม่ ๆ และขีดจำกัดของตนเองผ่านการเล่น นอกจากนี้ยังเป็นโอกาสให้คุณพ่อคุณแม่ได้ช่วยกันเริ่มเสริมสร้างพัฒนาการของสมองและสังเกตพรสวรรค์ลูกในด้านต่าง ๆ อย่างใกล้ชิดด้วย
กิจกรรมพัฒนาสมอง ที่ช่วยให้ลูกน้อยมีพัฒนาการที่ดีตามวัย
- “หนูทำเอง” คำพูดติดปากของหนู ฝึกให้หนูแต่งตัวเอง ทานข้าวเอง จะช่วยให้หนูมีความมั่นใจมากขึ้นเวลาเข้าโรงเรียนอนุบาล
- “กินนม” “หมาวิ่ง” “แม่ไป” การนำคำสองคำมาต่อกันคือการเริ่มพูดเป็นประโยคของเด็กการกระตุ้นพัฒนาการ`
- วิธีพัฒนาสมองลูก อย่างการเปิดหนังสือ คือทักษะที่เด็กวัย 2ปี สามารถทำได้แล้ว ลองชวนลูกอ่านหนังสือและให้เขาพลิกหน้าเองเพื่อเพิ่มความสนใจ
- “คุณแม่หยิบไม่ถึงใช่ไหม มาๆ หนูช่วยเอง” หนูอยากช่วยผู้ใหญ่แบบที่เห็นผู้ใหญ่ทำกับหนูและหนูทำโดยไม่ต้องมีใครสั่งด้วยนะ
- กิจกรรมพัฒนาสมองลูก อย่างการ “กระโดด ๆ ปีนขึ้นปีนลง สนุกดีจัง” สนามเด็กเล่น พื้นที่กว้างๆ คือแหล่งฝึกความแข็งแรงของร่างกาย การแก้ปัญหา ทักษะการสื่อสารและอีกมากมาย
- “ช่วยแม่เอาจานไปไว้ที่โต๊ะให้หน่อยนะคะ” ให้ลูกลองถือของชิ้นเล็กๆ ขณะเดินไปด้วยจะช่วยฝึกเรื่องการทำงานประสานของกล้ามเนื้อต่างๆ ในร่างกาย
- กิจกรรมพัฒนาสมองลูก อย่างการเล่นซ่อนหา เกมง่ายๆ ที่ฝึกการช่างสังเกตของเด็ก ลองเอาของไปซ่อนแล้วชวนเด็กหาบ้าง
- สัตว์มีขน สี่ขา มีหาง อาจเป็นหมาสำหรับลูกทั้งหมด การชวนเขาดูสัตว์หลายๆ ประเภทจะช่วยให้การแบ่งหมวดหมู่ของสิ่งของมีความละเอียดอ่อนมากขึ้นเรื่อย ๆ
- ชวนลูกใช้จินตนาการโดยการเล่นสวมบทบาทสมมติบ้าง ทักษะทางการคิด การสื่อสารและการเข้าสังคมพัฒนามาจากการเอาดอกไม้มาทำเป็นมงกุฎ เอาหมวกมาเป็นถ้วย หรือการป้อนข้าว ป้อนน้ำให้ตุ๊กตา
- หนูมีความเข้าใจถึงความแตกต่างระหว่างสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตมากขึ้น หนูรู้ว่าสิ่งมีชีวิตคิดได้และรู้สึกได้ ชวนหนูสังเกตสิ่งรอบตัวและตั้งคำถามกับเรื่องพวกนั้นสิ รถที่วิ่งได้ตกลงแล้วมันมีชีวิตหรือไม่นะ? หนูสนุกนะกับการเล่นแบบนี้ และมากไปกว่านั้นการได้ใช้เวลากับคุณพ่อคุณแม่แบบนี้มันดีมากๆ เลย
- หนูเริ่มมีความสนใจต่อสิ่งรอบตัวได้นานขึ้นแล้วนะ ชวนหนูนั่งนิ่งๆบ้าง เพื่อพูดคุยและลดเวลาการใช้โทรศัพท์ของหนูลง ก็จะช่วยให้หนูมีสมาธิจดจ่อกับงานตรงหน้าให้นานขึ้นได้
- หนูเรียนรู้คำศัพท์ได้เร็วมากเลยนะช่วงนี้ อ่านนิทานให้หนูฟัง ชวนหนูพูดคุย เล่นเกมต่างๆ จะช่วยให้หนูเรียนคำศัพท์ได้เร็วมากขึ้น
- “หูอยู่ตรงไหน” “นี่คืออะไร” ลองชี้ไปตามอวัยวะต่างๆ บนร่างกายและให้หนูฝึกพูดชื่ออวัยวะออกมา ถ้าหนูไม่รู้ ลองพูดว่า “นี่คือหู นี่คือตา” แล้วให้หนูลองพูดตาม ทำบ่อยๆหนูจะจำได้เอง
- หนูกำลังหัดพูดเป็นประโยคโดยเอาคำมาต่อกัน ผู้ใหญ่สามารถช่วยหนูฝึกโดยการพูดเป็นประโยคเต็มๆที่ถูกต้องให้หนูฟังแม่มือใหม่ควรรู้
- วิธีพัฒนาสมองลูก คุณแม่ควรให้ลูกได้ขีดเขียนหรือเล่นเลอะเทอะไปบ้าง ไม่ใช่เรื่องใหญ่การเรียนรู้ที่จะช่วยกันทำความสะอาดภายหลังจากเล่นเสร็จต่างหากที่สำคัญ
- ถนัดซ้ายหรือถนัดขวา เด็กเริ่มใช้มือข้างหนึ่งมากกว่าอีกข้าง การบังคับให้เด็กใช้มือข้างที่ไม่ถนัดอาจทำให้เกิดความเครียดและส่งผลต่อทัศนคติที่ไม่ดีในการเรียนได้
- “สั่งซ้ายไปขวา สั่งขวาไปซ้าย” หนูไม่ได้อยากดื้อ แค่อยากเป็นตัวของตัวเอง ก็ตอนนี้หนูเดินได้เอง พูดแล้วก็เริ่มมีคนเข้าใจ คุณพ่อคุณแม่ดูแลหนูเหมือนดูแลน้อง ๆ ทารกไม่ได้แล้วนะ ให้ตัวเลือกแทนที่จะสั่งและฟังหนูบ้าง
- “หยิบเสื้อขึ้นมาแล้วเอาไปเก็บในตู้” หนูเริ่มทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้ แต่อย่าพูดยาวหรือยากเกินไปนะ คลังคำศัพท์ของหนูยังไม่เยอะและช่วงของความสนใจของหนูยังไม่ยาวพอ
- ของเล่นเสริมพัฒนาการเด็ก คือกิจกรรมพัฒนาสมองลูก หนูเริ่มรับรู้ว่ามีเพื่อนเล่นอยู่ข้างๆ การหาของเล่นมาวางไว้จะทำให้หนูกับเพื่อนเริ่มเล่นด้วยกันง่ายขึ้น ผู้ใหญ่อย่าลืมคอยดูหนูและห้ามปรามเวลาหนูเริ่มทะเลาะกันนะ
- หนูชอบเลียนแบบผู้ใหญ่มากเลย หนูเอาเครื่องสำอางมาแต่งให้สวยเหมือนคุณแม่ หนูทำท่าขับรถเหมือนคุณพ่อ และหนูก็ส่งเสียงดังเพื่อให้คนอื่นเงียบเหมือนเวลาที่ผู้ใหญ่อยากให้หนูเงียบเช่นเดียวกัน
- “ไม่” “หยุด” สั่งสั้นๆ น้ำเสียงเข้มและสีหน้าจริงจังแค่นี้ หนูก็หยุดพฤติกรรมที่ไม่ควรทำได้แล้ว บางครั้งหนูเหมือนจะดื้อเพราะหนูงงว่าอะไรทำได้อะไรทำไม่ได้ในสถานการณ์นี้
- วิธีพัฒนาสมองลูกที่ดีคือ พูดชมทุกครั้งเมื่อเด็กทำดีและเมินเฉยเมื่อเด็กมีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ คือวิธีการหนึ่งในการปรับพฤติกรรมลูก
- ลูกบอลลูกเดียว ฝึกได้ทั้งเตะ ทั้งขว้าง ทั้งรับ เอาให้ขนาดพอดีกับตัวเด็กและไม่หนักจนเกินไป เขาจะได้ฝึกใช้กล้ามเนื้อมัดต่างๆ ได้คล่องแคล่ว
- ดินสอสีและกระดาษแผ่นใหญ่คือเครื่องมือฝึกการใช้มือ ฝึกสมาธิและส่งเสริมจินตนาการซึ่งเป็นทักษะสำคัญต่อการเรียน
- กระดุม ซิป ช้อนส้อมคืออุปกรณ์สำคัญที่ใช้ฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก เด็กเริ่มติดกระดุมเม็ดใหญ่ๆได้ รูดซิปขึ้นลงได้และใช้ช้อนตักอาหารเข้าปากได้เอง อาจไม่เรียบร้อยแต่ดีขึ้นผ่านการฝึกซ้ำไปมา
- พยายามให้หนูพูดออกมาเป็นคำ หลีกเลี่ยงการตอบสนองเวลาหนูชี้ เวลาผู้ใหญ่จะสื่อสารเขาก็ต้องพูด เพราะฉะนั้นเวลาหนูจะสื่อสารก็ควรจะทำแบบเดียวกัน
- “หมาเห่า...เป็ดมันร้อง...” ลองพูดแล้วเว้นวรรคไว้ ถ้าเพลงหรือนิทานเรื่องนั้นหนูได้ยินบ่อยๆหนูจะต่อประโยคจนจบได้ ความจำหนูดีขึ้นเรื่อย ๆ ตามการทำงานของสมองที่กำลังเจริญเติบโต
- “แม่รู้สึกดีใจ” “พ่อรู้สึกมีความสุข” การพูดคุยกับหนูเรื่องอารมณ์บ่อยๆจะช่วยให้หนูทำความเข้าใจอารมณ์ตัวเองและอารมณ์ผู้อื่นได้ดีขึ้น
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
อ้างอิง
นางสาว นัฐพร โอภาสานนท์
อาจารย์ประจำภาควิชาจิตวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
วุฒิการศึกษา : ศศ.บ. จิตวิทยา ม.นเรศวร
: วท.ม. จิตวิทยาคลินิก ม.มหิดล
: PhD mental health University of Aberdeen United Kingdom
