อาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน สาเหตุ อาการ และวิธีดูแลให้ปลอดภัย

สรุป

• อาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียนมักเกิดจากการรับประทานอาหารที่ไม่สะอาด หมดอายุ เน่าเสีย หรือเก็บรักษาอย่างไม่เหมาะสม
• เมื่อเชื้อโรคหรือสารพิษเข้าสู่ร่างกาย เด็กจะมีอาการต่าง ๆ เพื่อตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้น อาการที่พบบ่อย ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย ซึ่งเป็นกลไกของร่างกายในการกำจัดสารพิษออกไป
• การดูแลเบื้องต้น เมื่อลูกมีอาการอาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน ควรให้ลูกดื่มน้ำให้เพียงพอ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ รับประทานอาหารอ่อน ๆ ย่อยง่าย และพักผ่อนให้เพียงพอ
• หากมีอาการรุนแรง เช่น ท้องเสียนานเกิน 3 วัน มีสัญญาณของภาวะขาดน้ำ อาเจียนรุนแรง หรือมีเลือดปนในอุจจาระ ควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• สาเหตุของอาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน
• อาหารเป็นพิษในเด็ก อาการที่ควรรู้
• อาหารเป็นพิษในเด็ก ดูแลยังไง?
• วิธีดูแลลูกเมื่ออาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน
• เคล็ดลับป้องกันอาหารเป็นพิษในเด็ก
• เมื่อไหร่ที่ควรพาลูกไปพบแพทย์?

สาเหตุของอาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน

สาเหตุของอาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียนเกิดได้จากปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้

• การรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อโรค เช่น เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เช่น โรต้าไวรัส
• พยาธิหรือสารเคมีตกค้างในอาหาร หรือสารพิษในอาหารเอง ซึ่งเกิดจากกระบวนการผลิต เก็บรักษา หรือปรุงอาหารที่ไม่ถูกสุขอนามัย
• การรับประทานอาหารที่มีความเสี่ยงสูง เช่น อาหารทะเล เนื้อสัตว์ นม และไข่ ที่ปรุงไม่สุก

อาหารเป็นพิษในเด็ก อาการที่ควรรู้

เมื่อเชื้อโรคหรือสารพิษเข้าสู่ร่างกาย เด็กจะมีอาการต่าง ๆ เพื่อตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้น อาการที่พบบ่อย ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย ซึ่งเป็นกลไกของร่างกายในการกำจัดสารพิษออกไป นอกจากนี้ อาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ปวดหัว มีไข้ อ่อนเพลีย คอแห้งกระหายน้ำ หรืออาการลูกอ้วกไม่มีไข้ท้องเสียก็พบได้เช่นกัน

คุณพ่อคุณแม่ต้องคอยสังเกตอาการของลูกน้อยอย่างใกล้ชิด หากมีอาการที่แสดงถึงภาวะขาดน้ำ เช่น ปากแห้ง ปัสสาวะน้อยลง หรือซึมลง และหากมีอาการรุนแรง เช่น ท้องเสียนานเกิน 3 วัน อาเจียนรุนแรง หรือมีเลือดปนในอุจจาระ ควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที

อาหารเป็นพิษในเด็ก ดูแลยังไง?

คุณพ่อคุณแม่อาจรู้สึกกังวลใจเมื่อลูกมีอาการอาหารเป็นพิษ แต่โดยทั่วไปแล้วอาการต่าง ๆ สามารถดูแลและบรรเทาอาการได้ด้วยวิธีเหล่านี้

1. ดื่มน้ำให้เพียงพอ

เมื่อลูกน้อยมีอาการอาหารเป็นพิษ เช่น อาเจียนหรือท้องเสีย ร่างกายจะสูญเสียน้ำและเกลือแร่ไปเป็นจำนวนมาก ควรให้ลูกจิบน้ำบ่อย ๆ แต่ในบางกรณี แพทย์อาจให้ดื่มน้ำเกลือแร่ เพื่อชดเชยน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไปจากการอาเจียนและถ่ายเหลว ป้องกันภาวะขาดน้ำ ซึ่งเป็นอันตรายต่อเด็ก โดยเฉพาะเด็กเล็ก

2. รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย

เมื่อลูกหยุดอาเจียนได้อย่างน้อย 6-8 ชั่วโมง สามารถเริ่มให้อาหารอ่อน ๆ ย่อยง่าย ๆ ตามวัย เช่น กล้วยบด ข้าวบด ข้าวต้ม โจ๊ก หรือซุป เป็นต้น หากลูกน้อยรับประทานนมแม่อยู่ ควรให้นมแม่ต่อไป และควรให้ลูกน้อยดูดนมบ่อยขึ้นอีก เนื่องจากนมแม่มีสารอาหารที่หลากหลาย ย่อยง่าย เช่น โปรตีนในนมแม่บางส่วนได้ถูกย่อยให้มีขนาดเล็กลง (PHP) จึงย่อยง่ายและอ่อนโยนต่อระบบย่อยอาหารของทารก ช่วยลดอาการไม่สบายท้อง

3. หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายเคืองลำไส้

ควรงดอาหารเผ็ด-เปรี้ยว อาหารสุก ๆ ดิบ ๆ อาหารหมักดอง นม หรือผลไม้ อาหารเหล่านี้อาจทำให้ลำไส้ระคายเคืองและอาการแย่ลงได้ รวมถึง ควรงดน้ำผลไม้ น้ำหวาน และน้ำอัดลม เนื่องจากเครื่องดื่มเหล่านี้มีน้ำตาลสูง อาจทำให้เด็กท้องเสียมากขึ้น

4. พักผ่อนให้เพียงพอ

เด็กที่อาเจียนมักอ่อนเพลีย ควรให้พักผ่อนมาก ๆ งดการออกกำลังกายหรือกิจกรรมกลางแจ้ง วิ่งเล่นนาน ๆ และงดไปโรงเรียนเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อโรคให้กับเพื่อนที่โรงเรียน

5. พบแพทย์ทันทีหากอาการไม่ดีขึ้น

หากลูกน้อยท้องเสียแต่ยังดื่มน้ำเกลือแร่และกินอาหารได้ ดูสดใสและไม่อ่อนเพลีย อาจช่วยประเมินเบื้องต้นได้ว่า การได้รับน้ำและอาหารนั้นสามารถช่วยลดอาการจากการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ในร่างกายได้ แต่หากอาการไม่ดีขึ้นใน 2-3 วัน มีอาการท้องเสียรุนแรง มีไข้ ควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที

วิธีดูแลลูกเมื่ออาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน

เมื่อลูกน้อยอาเจียน ส่วนใหญ่มักเกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร ซึ่งโดยทั่วไปอาการมักจะไม่รุนแรงและจะดีขึ้นได้หลังจากการดูแลเบื้องต้น อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่ควรดูแลลูกน้อยอย่างใกล้ชิดเมื่อมีอาการอาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน ดังนี้

• วิธีรับมืออาการท้องเสีย

สิ่งสำคัญที่สุดเมื่อลูกท้องเสีย คือต้องระวังไม่ให้เด็กขาดน้ำ ควรให้ลูกน้อยจิบน้ำบ่อย ๆ หรือดื่มน้ำเกลือแร่ตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อชดเชยปริมาณน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไป โดยปกติแล้วอาการท้องเสียจะหายไปภายใน 24-48 ชั่วโมง เมื่อดูแลอย่างถูกวิธี

• วิธีรับมืออาการอาเจียน

ควรงดนมและอาหารจนกว่าอาการอาเจียนจะดีขึ้น หลังจากอาการดีขึ้นแล้ว 6-8 ชั่วโมง จึงเริ่มให้อาหารอ่อน ๆ ที่ย่อยง่าย หากเด็กอ่อนเพลีย ควรให้เด็กพักผ่อนให้มากที่สุด

• ข้อควรระวัง

ไม่ควรให้ยาแก้ท้องเสียและยาแก้อาเจียนเอง โดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์ เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของลูกน้อย

เคล็ดลับป้องกันอาหารเป็นพิษในเด็ก

การป้องกันนั้นย่อมดีกว่าการแก้ไข คุณพ่อคุณแม่จึงควรให้ความสำคัญกับการดูแลความสะอาดเพื่อป้องกันอาหารเป็นพิษในเด็ก ด้วยวิธีต่อไปนี้

1. เลือกอาหารที่สดใหม่และสะอาด

ควรรับประทานอาหารที่สดใหม่และสะอาด และหลีกเลี่ยงอาหารที่ทิ้งไว้ข้ามคืน เพราะอาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค นอกจากนี้ ควรเลือกทานอาหารเหลวที่ย่อยง่าย และดื่มน้ำที่สะอาดหรือน้ำต้มสุก

2. ปรุงอาหารให้สุก

ควรรับประทานอาหารที่ปรุงสุก งดอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ และอาหารหมักดอง ที่เสี่ยงต่อการปนเปื้อน เป็นทำให้อาหารเป็นพิษ

3. เก็บรักษาอาหารอย่างเหมาะสม

เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อโรค ควรชงนมในปริมาณที่ลูกกินหมดในครั้งเดียว หากยังกินไม่หมด ควรมีฝาครอบจุกให้มิดชิด และไม่ควรตั้งทิ้งไว้นานเกิน 2 ชั่วโมง อาหารอื่น ๆ ก็ควรมีภาชนะปิดมิดชิด และควรทำความสะอาดภาชนะที่ใส่อาหาร เช่น จาน ชาม ช้อน ให้สะอาดอยู่เสมอ

4. สอนลูกล้างมือให้สะอาด

สอนลูกล้างมือเป็นประจำ โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย จากการหยิบจับอาหารเข้าปาก

เมื่อไหร่ที่ควรพาลูกไปพบแพทย์?

ควรรีบพาลูกน้อยไปพบแพทย์ หากอาการท้องเสียไม่ดีขึ้น หรือมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย:

• ท้องเสียนานเกิน 3 วัน
• ปวดท้องและอาเจียนรุนแรง
• มีไข้สูงหรือชัก
• ถ่ายอุจจาระเป็นมูกเลือด หรือมีเลือดปนอุจจาระ
• มีอาการของภาวะขาดน้ำ เช่น ปากแห้ง ปัสสาวะน้อย ตัวเย็น ชีพจรเต้นเร็ว
• ไม่ยอมดื่มน้ำเกลือแร่ทดแทน
• ดื่มน้ำเกลือแร่แล้ว แต่ยังดูเพลียและซึม

สรุป: อาหารเป็นพิษในเด็กอาเจียน ดูแลอย่างไรให้ปลอดภัยและหายเร็ว

การดูแลลูกน้อยอย่างเหมาะสมเมื่อลูกมีอาการอาหารเป็นพิษเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ลูกน้อยฟื้นตัวกลับมาแข็งแรงได้เร็ว แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือ การป้องกันการเกิดอาหารเป็นพิษด้วยการรักษาความสะอาดและเลือกอาหารที่ปลอดภัยให้แก่ลูกน้อย

หากคุณแม่กังวลเกี่ยวกับสุขภาพลำไส้และการขับถ่ายของลูกน้อย สามารถทำแบบประเมินพัฒนาการลูกน้อย ได้ที่นี่ Health check แบบประเมินสุขภาพของคุณแม่และพัฒนาการของลูกน้อย

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่มือใหม่

• ทำไมลูกกินนมแล้วท้องเสีย เด็กกินนมวัวแล้วท้องเสียเกิดจากอะไรได้บ้าง
• ลูกท้องเสีย เกิดจากอะไร พร้อมวิธีดูแลลูกน้อย
• ลูกอ้วกไม่มีไข้ท้องเสีย เกิดจากอะไร รับมืออย่างไรดี
• ทารกท้องเสีย ทารกถ่ายเหลว อุจจาระทารกท้องเสีย อันตรายไหม
• ลูกถ่ายวันละ 3-4 ครั้งปกติไหม ลูกถ่ายบ่อย อันตรายแค่ไหน