28 กิจกรรมพัฒนาสมองลูกน้อยวัย 2 ปี ให้ลูกฉลาด สมองไว

28 เคล็ดไม่ลับ "วิธีสร้างสมอง… สู่พรสวรรค์ของลูกน้อยวัย 2 ปี"

การเล่นที่สร้างสรรค์ก่อให้เกิดการพัฒนาทักษะด้านต่างๆ ของเด็กวัยนี้ได้ดีที่สุด เด็กวัยนี้จะพบความสามารถใหม่ๆ และขีดจำกัดของตนเองผ่านการเล่น นอกจากนี้ยังเป็นโอกาสให้  คุณพ่อคุณแม่ได้ช่วยกันเริ่มสร้างสมองและสังเกตพรสวรรค์ลูกในด้านต่างๆ อย่างใกล้ชิดด้วย
การเปลี่ยนแปลงของแม่-ลูก

1.    “หนูทำเอง” คำพูดติดปากของหนู ฝึกให้หนูแต่งตัวเอง ทานข้าวเอง จะช่วยให้หนูมีความมั่นใจมากขึ้นเวลาเข้าโรงเรียนอนุบาล
2.    “กินนม” “หมาวิ่ง” “แม่ไป” การนำคำสองคำมาต่อกันคือการเริ่มพูดเป็นประโยคของเด็ก
การกระตุ้นพัฒนาการ
3.    เปิดหนังสือ คือทักษะที่เด็กวัย 2ปี สามารถทำได้แล้ว ลองชวนลูกอ่านหนังสือและให้เขาพลิกหน้าเองเพื่อเพิ่มความสนใจ
4.    “คุณแม่หยิบไม่ถึงใช่ไหม มาๆ หนูช่วยเอง” หนูอยากช่วยผู้ใหญ่แบบที่เห็นผู้ใหญ่ทำกับหนูและหนูทำโดยไม่ต้องมีใครสั่งด้วยนะ
5.    “กระโดดๆ ปีนขึ้นปีนลง สนุกดีจัง” สนามเด็กเล่น พื้นที่กว้างๆ คือแหล่งฝึกความแข็งแรงของร่างกาย การแก้ปัญหา ทักษะการสื่อสารและอีกมากมาย
6.    “ช่วยแม่เอาจานไปไว้ที่โต๊ะให้หน่อยนะคะ” ให้ลูกลองถือของชิ้นเล็กๆ ขณะเดินไปด้วยจะช่วยฝึกเรื่องการทำงานประสานของกล้ามเนื้อต่างๆในร่างกาย
7.    เล่นซ่อนหา เกมง่ายๆ ที่ฝึกการช่างสังเกตของเด็ก ลองเอาของไปซ่อนแล้วชวนเด็กหาบ้าง
8.    สัตว์มีขน สี่ขา มีหาง อาจเป็นหมาสำหรับลูกทั้งหมด การชวนเขาดูสัตว์หลายๆ ประเภทจะช่วยให้การแบ่งหมวดหมู่ของสิ่งของมีความละเอียดอ่อนมากขึ้นเรื่อยๆ
9.    ชวนลูกใช้จินตนาการโดยการเล่นสมมติบ้าง ทักษะทางการคิด การสื่อสารและการเข้าสังคมพัฒนามาจากการเอาดอกไม้มาทำเป็นมงกุฎ เอาหมวกมาเป็นถ้วย หรือการป้อนข้าว ป้อนน้ำให้ตุ๊กตา
10.    หนูมีความเข้าใจถึงความแตกต่างระหว่างสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตมากขึ้น หนูรู้ว่าสิ่งมีชีวิตคิดได้และรู้สึกได้ ชวนหนูสังเกตสิ่งรอบตัวและตั้งคำถามกับเรื่องพวกนั้นสิ รถที่วิ่งได้ตกลงแล้วมันมีชีวิตหรือไม่นะ? หนูสนุกนะกับการเล่นแบบนี้ และมากไปกว่านั้นการได้ใช้เวลากับคุณพ่อคุณแม่แบบนี้มันดีมากๆ เลย
11.    หนูเริ่มมีความสนใจต่อสิ่งรอบตัวได้นานขึ้นแล้วนะ ชวนหนูนั่งนิ่งๆบ้าง เพื่อพูดคุยและลดเวลาการใช้โทรศัพท์ของหนูลง ก็จะช่วยให้หนูมีสมาธิจดจ่อกับงานตรงหน้าให้นานขึ้นได้ 
12.    หนูเรียนรู้คำศัพท์ได้เร็วมากเลยนะช่วงนี้ อ่านนิทานให้หนูฟัง ชวนหนูพูดคุย เล่นเกมต่างๆ จะช่วยให้หนูเรียนคำศัพท์ได้เร็วมากขึ้น
13.    “หูอยู่ตรงไหน” “นี่คืออะไร” ลองชี้ไปตามอวัยวะต่างๆ บนร่างกายและให้หนูฝึกพูดชื่ออวัยวะออกมา ถ้าหนูไม่รู้ ลองพูดว่า “นี่คือหู นี่คือตา” แล้วให้หนูลองพูดตาม ทำบ่อยๆหนูจะจำได้เอง

14.    หนูกำลังหัดพูดเป็นประโยคโดยเอาคำมาต่อกัน ผู้ใหญ่สามารถช่วยหนูฝึกโดยการพูดเป็นประโยคเต็มๆที่ถูกต้องให้หนูฟัง
แม่มือใหม่ควรรู้
15.    การขีดเขียนหรือเล่นเลอะเทอะไปบ้าง ไม่ใช่เรื่องใหญ่การเรียนรู้ที่จะช่วยกันทำความสะอาดภายหลังจากเล่นเสร็จต่างหากที่สำคัญ
16.    ถนัดซ้ายหรือถนัดขวา เด็กเริ่มใช้มือข้างหนึ่งมากกว่าอีกข้าง การบังคับให้เด็กใช้มือข้างที่ไม่ถนัดอาจทำให้เกิดความเครียดและส่งผลต่อทัศนคติที่ไม่ดีในการเรียนได้
17.    “สั่งซ้ายไปขวา สั่งขวาไปซ้าย” หนูไม่ได้อยากดื้อ แค่อยากเป็นตัวของตัวเอง ก็ตอนนี้หนูเดินได้เอง พูดแล้วก็เริ่มมีคนเข้าใจ คุณพ่อคุณแม่ดูแลหนูเหมือนดูแลน้องๆ ทารกไม่ได้แล้วนะ ให้ตัวเลือกแทนที่จะสั่งและฟังหนูบ้าง 
18.    “หยิบเสื้อขึ้นมาแล้วเอาไปเก็บในตู้” หนูเริ่มทำตามคำสั่งง่ายๆ ได้ แต่อย่าพูดยาวหรือยากเกินไปนะ คลังคำศัพท์ของหนูยังไม่เยอะและช่วงของความสนใจของหนูยังไม่ยาวพอ
19.    หนูเริ่มรับรู้ว่ามีเพื่อนเล่นอยู่ข้างๆ การหาของเล่นมาวางไว้จะทำให้หนูกับเพื่อนเริ่มเล่นด้วยกันง่ายขึ้น ผู้ใหญ่อย่าลืมคอยดูหนูและห้ามปรามเวลาหนูเริ่มทะเลาะกันนะ
20.    หนูชอบเลียนแบบผู้ใหญ่มากเลย หนูเอาเครื่องสำอางมาแต่งให้สวยเหมือนคุณแม่ หนูทำท่าขับรถเหมือนคุณพ่อ และหนูก็ส่งเสียงดังเพื่อให้คนอื่นเงียบเหมือนเวลาที่ผู้ใหญ่อยากให้หนูเงียบเช่นเดียวกัน 
21.    “ไม่” “หยุด” สั่งสั้นๆ น้ำเสียงเข้มและสีหน้าจริงจังแค่นี้ หนูก็หยุดพฤติกรรมที่ไม่ควรทำได้แล้ว บางครั้งหนูเหมือนจะดื้อเพราะหนูงงว่าอะไรทำได้อะไรทำไม่ได้ในสถานการณ์นี้
22.    พูดชมทุกครั้งเมื่อเด็กทำดีและเมินเฉยเมื่อเด็กมีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ คือวิธีการหนึ่งในการปรับพฤติกรรมลูก
23.    ลูกบอลลูกเดียว ฝึกได้ทั้งเตะ ทั้งขว้าง ทั้งรับ เอาให้ขนาดพอดีกับตัวเด็กและไม่หนักจนเกินไป เขาจะได้ฝึกใช้กล้ามเนื้อมัดต่างๆ ได้คล่องแคล่ว
24.    ดินสอสีและกระดาษแผ่นใหญ่คือเครื่องมือฝึกการใช้มือ ฝึกสมาธิและส่งเสริมจินตนาการซึ่งเป็นทักษะสำคัญต่อการเรียน 
25.    กระดุม ซิป ช้อนส้อมคืออุปกรณ์สำคัญที่ใช้ฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก เด็กเริ่มติดกระดุมเม็ดใหญ่ๆได้ รูดซิปขึ้นลงได้และใช้ช้อนตักอาหารเข้าปากได้เอง อาจไม่เรียบร้อยแต่ดีขึ้นผ่านการฝึกซ้ำไปมา
26.    พยายามให้หนูพูดออกมาเป็นคำ หลีกเลี่ยงการตอบสนองเวลาหนูชี้ เวลาผู้ใหญ่จะสื่อสารเขาก็ต้องพูด เพราะฉะนั้นเวลาหนูจะสื่อสารก็ควรจะทำแบบเดียวกัน
27.    “หมาเห่า...เป็ดมันร้อง...” ลองพูดแล้วเว้นวรรคไว้ ถ้าเพลงหรือนิทานเรื่องนั้นหนูได้ยินบ่อยๆหนูจะต่อประโยคจนจบได้ ความจำหนูดีขึ้นเรื่อยๆ ตามการทำงานของสมองที่กำลังเจริญเติบโต
28.    “แม่รู้สึกดีใจ” “พ่อรู้สึกมีความสุข” การพูดคุยกับหนูเรื่องอารมณ์บ่อยๆจะช่วยให้หนูทำความเข้าใจอารมณ์ตัวเองและอารมณ์ผู้อื่นได้ดีขึ้น

บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ

พัฒนาการทารกในครรภ์

พัฒนาการของลูกน้อย

อ้างอิง

นางสาว นัฐพร  โอภาสานนท์
อาจารย์ประจำภาควิชาจิตวิทยา คณะสังคมศาสตร์  มหาวิทยาลัยนเรศวร
วุฒิการศึกษา  : ศศ.บ. จิตวิทยา ม.นเรศวร
                    :  วท.ม. จิตวิทยาคลินิก ม.มหิดล
                    :  PhD mental health University of Aberdeen United Kingdom