มดลูกคว่ำคืออะไร อันตรายไหม อาการแบบนี้ทำให้มีลูกยากหรือเปล่า

สรุป

• ภาวะมดลูกคว่ำคือลักษณะทางสรีระที่มดลูกมีตำแหน่งเอียงไปด้านหลัง ซึ่งพบได้ในผู้หญิงประมาณ 20-30%
• มดลูกเป็นอวัยวะที่สามารถเคลื่อนที่และปรับเปลี่ยนตำแหน่งได้ภายในอุ้งเชิงกรานทั้งเอียงไปด้านหน้า ตรงกลาง หรือเอียงไปด้านหลัง ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติ ภาวะมดลูกคว่ำจึงไม่ได้เป็นสาเหตุโดยตรงที่ทำให้มีบุตรยาก อย่างไรก็ตาม การที่มดลูกมีทิศทางที่เปลี่ยนไปอาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงโรคบางอย่างที่อาจส่งผลต่อการมีบุตรยากได้ เช่น ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่, โรคถุงน้ำช็อกโกแลตซีสต์, ภาวะพังผืดในอุ้งเชิงกราน และโรคติดเชื้อในอุ้งเชิงกรานเฉียบพลัน
• กรณีที่มดลูกคว่ำทำมุมเอียงไปข้างหน้ามาก ๆ อาจทำให้เกิดแรงกดทับที่อุ้งเชิงกราน ซึ่งอาจทำให้รู้สึกปวดเล็กน้อยขณะมีเพศสัมพันธ์หรือระหว่างมีประจำเดือนได้บ้าง

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• มดลูกคว่ำคืออะไร สาเหตุและอาการ
• มดลูกคว่ำ ทำให้มีลูกยากจริงหรือ?
• มดลูกคว่ำ เสี่ยงเป็นโรคอะไรได้บ้าง
• สัญญาณมดลูกคว่ำที่บ่งบอกว่าควรไปพบคุณหมอ
• มดลูกคว่ำป้องกันได้ไหม?
• ทำความเข้าใจเรื่องการตั้งครรภ์ เหตุผลที่คุณแม่ยังไม่ตั้งครรภ์
• วิธีแก้ไขภาวะมีบุตรยาก

มดลูกคว่ำคืออะไร สาเหตุและอาการ

เมื่อได้ยินคำว่า "มดลูกคว่ำ" คุณแม่อาจจะรู้สึกกังวล แต่ความจริงแล้วภาวะนี้เป็นเรื่องปกติและพบได้บ่อยในผู้หญิงส่วนใหญ่ค่ะ มดลูกคว่ำ (Anteverted Uterus) คือตำแหน่งที่มดลูกเอียงหรือโน้มไปข้างหน้า ซึ่งเป็นลักษณะตามธรรมชาติของผู้หญิงส่วนใหญ่ตั้งแต่กำเนิด ส่วนมดลูกที่เอียงไปข้างหลังจะเรียกว่า มดลูกหงาย (Retroverted Uterus)

มดลูกคว่ำสาเหตุเพราะอะไร

ส่วนใหญ่แล้ว มดลูกคว่ำเป็นตำแหน่งตามธรรมชาติที่เกิดมาพร้อมกับคุณแม่ แต่ในกรณีที่มดลูกหงายหลัง อาจมีโอกาสขยับมาอยู่ในตำแหน่งคว่ำได้ระหว่างตั้งครรภ์ นอกจากนี้เนื้อเยื่อแผลเป็นจากการผ่าตัดหรือภาวะต่าง ๆ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) ก็อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้มดลูกเปลี่ยนตำแหน่งได้เช่นกัน แต่ไม่ต้องกังวลนะคะ มดลูกคว่ำเป็นเพียงลักษณะทางกายภาพที่ปกติและไม่ได้เป็นอันตรายต่อสุขภาพของคุณแม่ค่ะ

อาการมดลูกคว่ำเป็นอย่างไร

โดยทั่วไป มดลูกคว่ำมักจะไม่มีอาการใด ๆ และไม่เป็นอันตรายต่อร่างกายหรือการใช้ชีวิตประจำวันค่ะ คุณแม่หลายคนอาจไม่เคยรู้ตัวด้วยซ้ำว่ามดลูกของตนเองอยู่ในตำแหน่งนี้ อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีที่มดลูกคว่ำทำมุมเอียงไปข้างหน้ามาก ๆ อาจทำให้เกิดแรงกดทับที่อุ้งเชิงกราน ซึ่งอาจทำให้รู้สึกปวดเล็กน้อยขณะมีเพศสัมพันธ์หรือระหว่างมีประจำเดือนได้บ้าง ถ้าเทียบกันแล้ว มดลูกหงายหลังมักจะทำให้รู้สึกไม่สบายตัวหรือมีอาการปวดได้มากกว่าค่ะ ดังนั้นหากรู้สึกไม่สบายตัว แนะนำให้ไปพบคุณหมอเพื่อตรวจสุขภาพค่ะ

มดลูกคว่ำ ทำให้มีลูกยากจริงหรือ?

คุณแม่หลายท่านอาจเคยได้ยินมาว่าภาวะมดลูกคว่ำจะทำให้มีลูกยาก จนเกิดความกังวลใจใช่ไหมคะ แต่ความจริงแล้ว มดลูกคว่ำไม่ได้ทำให้มีบุตรยากโดยตรง แต่โรคหรือภาวะบางอย่างที่ทำให้เกิดมดลูกคว่ำ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ พังผืดในอุ้งเชิงกราน หรือการติดเชื้อในอุ้งเชิง อาจส่งผลให้มีบุตรยากได้ มดลูกคว่ำเป็นการวางตัวปกติของมดลูก และมดลูกสามารถปรับทิศทางและตั้งครรภ์ได้ตามปกติ

มดลูกคว่ำ เสี่ยงเป็นโรคอะไรได้บ้าง

แม้ว่าภาวะมดลูกคว่ำจะไม่ได้ทำให้คุณแม่มีลูกยากโดยตรง แต่การที่มดลูกเปลี่ยนตำแหน่งไปจากเดิมอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคบางชนิดที่ส่งผลต่อการมีบุตรในอนาคตได้ค่ะ ซึ่งโรคเหล่านี้อาจทำให้เกิดพังผืดที่ดึงรั้งมดลูกและท่อนำไข่จนเกิดการบิดเบี้ยวและอุดตัน หรือทำให้มดลูกเกิดการอักเสบจนไม่เหมาะกับการฝังตัวของตัวอ่อน โรคที่ควรระวังหากพบว่ามดลูกเปลี่ยนทิศทาง ได้แก่

1. โรคพังผืดในอุ้งเชิงกราน: ภาวะนี้คือการที่มีพังผืดเกิดขึ้นบริเวณอวัยวะต่าง ๆ ในอุ้งเชิงกราน โดยเฉพาะที่ท่อนำไข่ ปีกมดลูก หรือด้านหลังมดลูก ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้จากการอักเสบหรือติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน หรือแม้กระทั่งหลังการผ่าตัดบริเวณมดลูกและผนังหน้าท้อง
2. โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือ โรคช็อกโกแลตซีสต์ (Endometriosis): เป็นภาวะที่เซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกไปเจริญเติบโตในบริเวณอื่นนอกโพรงมดลูก และอาจมีเลือดค้างสะสมจนกลายเป็นถุงน้ำที่เรียกว่าซีสต์ (Cyst) อาการที่พบได้บ่อยคือ ปวดประจำเดือนอย่างรุนแรง, ปวดท้องน้อยเรื้อรัง, เจ็บลึกขณะมีเพศสัมพันธ์ หรือปวดปัสสาวะ ซึ่งอาการเหล่านี้อาจปวดร้าวไปที่หลัง ต้นขา หรือก้นได้
3. โรคติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน: คือการอักเสบจากการติดเชื้อที่อวัยวะสืบพันธุ์ส่วนบน เช่น ในโพรงมดลูก ท่อนำไข่ และรังไข่ ซึ่งอาจทำให้เกิดหนองที่รังไข่ ท่อนำไข่ และเนื้อเยื่อรอบ ๆ ได้ ทำให้มีอาการปวดท้องน้อย มีตกขาวผิดปกติ

ดังนั้น หากคุณแม่สังเกตเห็นความผิดปกติในร่างกาย หรือรู้สึกไม่สบายใจ ควรปรึกษาคุณหมอทันที เพื่อตรวจวินิจฉัยและได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที จะได้ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวและการตั้งครรภ์ในอนาคตค่ะ

สัญญาณมดลูกคว่ำที่บ่งบอกว่าควรไปพบคุณหมอ

แม้ว่าภาวะมดลูกคว่ำมักจะไม่มีอาการ แต่บางครั้งก็อาจมีอาการที่บ่งบอกว่าคุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยและดูแลเพิ่มเติม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมีอาการดังต่อไปนี้ค่ะ

• อาการปวดรุนแรงบริเวณเชิงกราน ที่ไม่ทุเลาลงแม้จะทานยาแก้ปวดแล้ว
• ประจำเดือนมามากกว่าปกติ หรือมีเลือดออกผิดปกติระหว่างรอบเดือน
• รู้สึกเจ็บปวดอย่างรุนแรงขณะมีเพศสัมพันธ์
• สัญญาณของการติดเชื้อ เช่น มีไข้ หนาวสั่น หรือมีตกขาวผิดปกติ

หากคุณแม่มีอาการเหล่านี้ อย่าลังเลที่จะไปปรึกษาคุณหมอ เพื่อให้คุณหมอช่วยดูแลและให้คำแนะนำที่ถูกต้องเหมาะสมกับคุณแม่แต่ละคนนะคะ

มดลูกคว่ำป้องกันได้ไหม?

แม้ว่าภาวะมดลูกคว่ำจะเป็นลักษณะทางสรีระที่ไม่สามารถป้องกันได้โดยตรง แต่คุณแม่สามารถดูแลตัวเองให้มีสุขภาพที่แข็งแรงเพื่อช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ค่ะ

1. ตรวจสุขภาพเป็นประจำ: การไปพบคุณหมอสูตินรีแพทย์ตามนัด จะช่วยให้เราทราบถึงการเปลี่ยนแปลงของสุขภาพมดลูกได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ
2. ฉีดวัคซีนป้องกัน: เช่น วัคซีน HPVหรือวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะแทรกซ้อน
3. รักษาความสะอาด: การดูแลสุขอนามัยที่ดีจะช่วยลดโอกาสติดเชื้อที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวมในอุ้งเชิงกราน
4. รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ: การเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์และลดอาหารแปรรูป จะช่วยบำรุงสุขภาพระบบสืบพันธุ์ให้แข็งแรง

การดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้คุณแม่มั่นใจในสุขภาพของตัวเองได้มากขึ้น และพร้อมรับมือกับทุกการเปลี่ยนแปลงค่ะ

ทำความเข้าใจเรื่องการตั้งครรภ์ เหตุผลที่คุณแม่ยังไม่ตั้งครรภ์

การตั้งครรภ์คือช่วงเวลาแห่งความมหัศจรรย์ที่ไข่ของคุณแม่ได้รับการปฏิสนธิจากอสุจิของคุณพ่อ แล้วค่อย ๆ เจริญเติบโตเป็นตัวอ่อนในมดลูก และพัฒนาเป็นทารกอย่างสมบูรณ์ในที่สุด ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ 40 สัปดาห์ หรือ 9 เดือนค่ะ แม้ว่าการตั้งครรภ์จะดูเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่ในความเป็นจริงแล้วมีหลายปัจจัยที่อาจส่งผลกระทบต่อกระบวนการนี้ ทำให้คุณแม่บางท่านอาจต้องใช้เวลาและความพยายามมากกว่าปกติ

อย่างไรก็ตาม หากคุณแม่และสามีกำลังประสบปัญหา หรือไม่แน่ใจว่าอะไรคือสาเหตุที่ทำให้การตั้งครรภ์เกิดขึ้นได้ยาก ลองมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับสัญญาณเตือนและปัจจัยต่าง ๆ เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญกันค่ะ

สัญญาณเตือนของภาวะมีบุตรยาก

หากคุณแม่และคู่รักกำลังวางแผนจะมีลูกและกังวลเกี่ยวกับภาวะมีบุตรยาก ลองมาทำความเข้าใจสัญญาณบางอย่างที่อาจเป็นข้อสังเกตได้ เพื่อจะได้ปรึกษาคุณหมอได้อย่างทันท่วงทีค่ะ

สัญญาณที่อาจพบในฝ่ายหญิง

• ประจำเดือนผิดปกติ: ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ มาน้อยหรือมากเกินไป หรือหมดก่อนวัยอันควร
• อาการปวดท้อง: ปวดท้องน้อยอย่างรุนแรงขณะมีประจำเดือน หรือรู้สึกเจ็บปวดขณะมีเพศสัมพันธ์
• เลือดออกผิดปกติ: มีเลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• ประวัติทางการแพทย์: เคยได้รับการผ่าตัดบริเวณอุ้งเชิงกราน มีประวัติการแท้งบุตร หรือเคยมีภาวะติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน ซึ่งอาจส่งผลให้ท่อนำไข่อุดตัน

สัญญาณที่อาจพบในฝ่ายชาย

• ปัญหาเกี่ยวกับน้ำอสุจิ: มีปริมาณน้ำอสุจิน้อย หรือมีปัญหาในการหลั่ง
• ปัญหาทางร่างกาย: อวัยวะเพศไม่แข็งตัว
• ประวัติทางการแพทย์: เคยมีภาวะอัณฑะอักเสบ เคยผ่าตัดบริเวณถุงอัณฑะ หรือเคยติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองในหรือเชื้อคลาไมเดีย (Chlamydia trachomatis) ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการผลิตอสุจิ

หากคุณผู้หญิงและสามีสังเกตเห็นสัญญาณเหล่านี้ หรือมีความกังวลใจในเรื่องการมีบุตร อย่าลังเลที่จะปรึกษาคุณหมอผู้เชี่ยวชาญนะคะ เพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไปค่ะ

เมื่อไหร่ที่คุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอ

หากคุณแม่และสามีมีเพศสัมพันธ์กันอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ โดยไม่มีการคุมกำเนิดเป็นเวลาประมาณ 1 ปี แต่ยังไม่ตั้งครรภ์ นั่นอาจเข้าข่ายภาวะมีบุตรยากได้ค่ะ ในกรณีที่ผู้หญิงที่มีอายุเกิน 40 ปี และยังอยู่ในช่วงวางแผนมีบุตร ก็ถือว่ามีแนวโน้มเข้าสู่ภาวะมีบุตรยากได้เช่นกันค่ะ

เพื่อคลายความกังวลและได้รับคำแนะนำที่ถูกต้อง การปรึกษาคุณหมอจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด เพื่อให้คุณหมอได้วินิจฉัยหาสาเหตุและวางแผนการดูแลได้อย่างเหมาะสมค่ะ

วิธีแก้ไขภาวะมีบุตรยาก

สำหรับคุณแม่ที่กำลังกังวลเรื่องการมีลูกยาก ไม่ต้องกังวลใจไปนะคะ เพราะในปัจจุบันมีเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัยมากมาย ซึ่งเข้ามาเป็นตัวช่วยสำคัญในการเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ให้คุณแม่สำเร็จได้

เทคโนโลยีเหล่านี้เรียกว่า "เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์" ซึ่งมีหลากหลายวิธีที่แตกต่างกันไป และยังรวมถึงการคัดกรองความผิดปกติทางพันธุกรรมเพื่อส่งต่อลูกน้อยที่สมบูรณ์แข็งแรงที่สุดให้คุณแม่ด้วยค่ะ

1.    การทำเด็กหลอดแก้ว (IVF)

IVF (In Vitro Fertilization) คือการนำไข่และอสุจิมาปฏิสนธิกันภายนอกร่างกายในห้องปฏิบัติการ เมื่อได้ตัวอ่อนแล้วจึงนำกลับเข้าไปยังโพรงมดลูกของคุณแม่ ซึ่งวิธีนี้เหมาะกับคู่รักที่มีภาวะมีบุตรยาก หรือมีความเสี่ยงที่จะส่งต่อโรคทางพันธุกรรม นอกจากนี้ยังเป็นทางเลือกสำหรับคู่รักที่เคยลองฉีดอสุจิเข้าโพรงมดลูกโดยตรง (IUI) มาแล้วแต่ไม่สำเร็จค่ะ

2.    การทำ ICSI

ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) เป็นเทคนิคที่ช่วยเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้สูงที่สุดวิธีหนึ่ง โดยเป็นการนำอสุจิเพียง 1 ตัว ฉีดเข้าไปในไข่โดยตรง นิยมใช้เพื่อแก้ปัญหาเมื่อการทำ IVF ไม่สำเร็จ

การทำ ICSI เหมาะสำหรับคู่รักที่ฝ่ายชายมีปัญหาเกี่ยวกับอสุจิ เช่น มีจำนวนอสุจิน้อย หรืออสุจิไม่แข็งแรง และยังเป็นวิธีที่สามารถตรวจคัดกรองความผิดปกติของโครโมโซมตัวอ่อนได้อีกด้วยค่ะ

3.    การฉีดเชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูก (IUI)

IUI (Intrauterine Insemination) คือการฉีดน้ำเชื้ออสุจิที่คัดเลือกแล้วเข้าไปในโพรงมดลูกโดยตรง เพื่อเพิ่มโอกาสที่อสุจิจะเดินทางไปปฏิสนธิกับไข่ได้สำเร็จ แม้ว่าวิธีนี้จะมีโอกาสตั้งครรภ์น้อยกว่าการทำเด็กหลอดแก้ว แต่ก็ยังเหมาะสำหรับคู่รักที่ฝ่ายชายมีคุณภาพอสุจิปกติหรือผิดปกติเพียงเล็กน้อย หรือคู่รักที่มีบุตรยากแบบไม่ทราบสาเหตุค่ะ

4.    การเก็บอสุจิจากอัณฑะโดยตรง (PESA/TESE)

สำหรับคุณพ่อที่มีภาวะมีบุตรยาก การเก็บอสุจิโดยตรงจากอัณฑะเป็นอีกหนึ่งวิธีทางการแพทย์ค่ะ PESA เป็นการใช้เข็มเจาะเพื่อดูดอสุจิออกมาจากท่อพักน้ำเชื้อโดยตรง แต่ถ้าหากดูดแล้วได้ปริมาณน้อยหรือไม่เจออสุจิเลย แพทย์จะใช้วิธี TESE คือการผ่าตัดเล็กเพื่อนำเนื้อเยื่ออัณฑะออกมาเพื่อหาอสุจิ

หากคุณแม่กับสามีมีความกังวลใจเรื่องการมีบุตร ลองปรึกษาคุณหมอผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำและวางแผนการ เตรียมตัวที่เหมาะสมที่สุดสำหรับคุณทั้งคู่นะคะ

แม้ว่าภาวะมดลูกคว่ำจะไม่ได้ส่งผลต่อการมีลูกยากโดยตรง แต่การเตรียมความพร้อมให้ร่างกายสมบูรณ์ที่สุดย่อมเป็นเรื่องสำคัญ หากคุณกำลังวางแผนจะมีลูก การเข้ารับคำปรึกษาและตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์จะช่วยให้คุณและคู่รักมั่นใจได้ว่าไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ และเมื่อลูกน้อยลืมตาดูโลก การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ก็เป็นสิ่งที่ดีที่สุด เพราะในน้ำนมมีสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกน้อยอย่างครบถ้วนมากกว่า 200 ชนิด เช่น วิตามิน แคลเซียม ดีเอชเอ (DHA) รวมถึงมีสารอาหารสำคัญอย่าง แอลฟาแล็ค สฟิงโกไมอีลิน (Alphalac Sphingomyelin) เป็นสารอาหารสำคัญที่มีบทบาทต่อการพัฒนาสมองของเด็กเจนใหม่ ช่วยเสริมประสิทธิภาพการทำงานของสมองให้ก้าวกระโดด ทำให้สมองไว เรียนรู้ดี และมีสมาธิดีขึ้น โดยเฉพาะในด้านการจดจำและการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ รอบตัวได้อย่างรวดเร็ว นอกจากการพัฒนาสมองแล้ว การดูแลระบบภูมิคุ้มกันก็เป็นสิ่งสำคัญ บี แล็กทิส (B. lactis) จุลินทรีย์สุขภาพที่มีประโยชน์ต่อภูมิคุ้มกันของเด็ก โดยเฉพาะ เด็กผ่าคลอด ที่มักมีจุลินทรีย์ชนิดนี้น้อยกว่าเด็กคลอดธรรมชาติ จึงจำเป็นต้องได้รับสารอาหารเสริมเพื่อช่วยสร้างสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงให้กับลูกน้อยตั้งแต่เริ่มต้นค่ะ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่มือใหม่

• ฮอร์โมน hCG คืออะไร อาการแพ้ท้องที่เกิดจาก hCG ที่คุณแม่ควรรู้
• คนท้องเท้าบวม เพราะอะไร ปกติไหม พร้อมวิธีลดบวม
• ข้อห้ามคนท้อง 1-3 เดือน ตั้งครรภ์ไตรมาสแรกไม่ควรกินอะไร
• หลังคลอดกี่เดือนถึงท้องได้ อยากมีลูกหัวปีท้ายปี แบบไหนปลอดภัย
• โฟเลต คืออะไร อาหารที่มีโฟเลตสูงสำคัญกับคุณแม่ตั้งครรภ์แค่ไหน