คุยกับลูกวัยหัดพูดยังไงดี ให้ลูกฉลาดพูด สื่อสารเก่ง
คำถามที่พบบ่อย
ลูกดูเหมือนจะเข้าใจทุกอย่างเลยค่ะ แต่พออยากได้อะไรก็จะชี้แล้วร้องอื้อๆ แทนที่จะพยายามพูด ควรทำยังไงดีคะ?
เป็นสถานการณ์คลาสสิกเลยค่ะ! การที่เขาเข้าใจถือเป็นสัญญาณที่ดีมากค่ะ ส่วนการชี้คือรูปแบบการสื่อสารที่สำคัญของเขาในตอนนี้ค่ะ แทนที่เราจะรีบหยิบของให้ทันที ลองใช้โอกาสนี้ในการ "บรรยาย" และ "ยื่นคำศัพท์" ให้เขาดูนะคะ เช่น "โอ๋...หนูอยากได้น้ำเหรอคะ นี่ไงคะ 'น้ำ' เย็นๆ" การทำแบบนี้บ่อยๆ จะช่วยให้เขาสร้างคลังคำศัพท์ในสมองค่ะ แต่หากน้องดูไม่มีความพยายามที่จะเลียนเสียงใดๆ เลย หรือคุณแม่มีความกังวลเกี่ยวกับพัฒนาการด้านการได้ยิน การปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญคือทางออกที่ดีที่สุดค่ะ
เวลาคุยกับลูก ควรใช้ "ภาษาเด็ก" เช่น "หม่ำๆ" หรือควรใช้คำศัพท์จริงๆ ไปเลยคะ?
เป็นคำถามที่ดีมากเลยค่ะ จริงๆ แล้วการใช้ "น้ำเสียง" ที่สูงๆ ต่ำๆ และพูดช้าๆ ชัดๆ (ที่เรียกว่า Parentese) มีประโยชน์ต่อการเรียนรู้ของลูกมากค่ะ ส่วนคำศัพท์นั้น แนะนำให้ใช้คำจริงๆ ที่ถูกต้องแต่เป็นคำที่ง่ายๆ ค่ะ เช่น แทนที่จะพูดว่า "ไปหม่ำๆ" อาจจะพูดว่า "กินข้าวนะคะ" ด้วยน้ำเสียงที่น่าฟัง การทำแบบนี้จะช่วยให้ลูกได้เรียนรู้คำศัพท์ที่ถูกต้องไปพร้อมๆ กันค่ะ แต่หากคุณแม่มีความกังวลว่าคลังคำศัพท์ของน้องดูจะน้อยกว่าเด็กวัยเดียวกันอย่างชัดเจน การปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินพัฒนาการด้านภาษาก็เป็นสิ่งที่ควรทำค่ะ
เวลาลูกพยายามพูดคำว่า "ปลา" แต่พูดเป็น "ปา" แทน หนูควรแก้ให้เขาพูดใหม่ให้ถูกไหมคะ?
เข้าใจเลยค่ะว่าเราอยากจะสอนสิ่งทีถูกต้องให้ลูก แต่การ "แก้" หรือ "บังคับ" ให้พูดใหม่ตรงๆ อาจจะทำให้น้องรู้สึกกดดันและไม่อยากพยายามพูดได้ค่ะ วิธีที่ดีกว่าคือการ "พูดทวนคำที่ถูกต้องให้ฟัง" อย่างเป็นธรรมชาติค่ะ เช่น เมื่อเขาชี้แล้วพูดว่า "ปา" เราก็ตอบกลับด้วยความตื่นเต้นว่า "ใช่แล้วลูก นั่นปลา! ปลากำลังว่ายน้ำอยู่เลย" วิธีนี้จะช่วยให้เขาได้ยินเสียงที่ถูกต้องโดยไม่รู้สึกว่าตัวเองทำผิดค่ะ แต่หากการออกเสียงของน้องผิดเพี้ยนไปมากในหลายๆ คำจนน่ากังวล การปรึกษาแพทย์หรือนักแก้ไขการพูดก็เป็นสิ่งสำคัญค่ะ"
วิธีช่วยลูกพัฒนาทักษะทางภาษา
ในช่วงหัดพูดนี้คุณแม่ไม่ควรคาดหวังว่าสิ่งที่ลูกพูดออกมาต้องมีความหมายเสมอไป ภาษาของเด็กวัยนี้มักจะเป็นคำพยางค์เดียวเช่น “มู” “มา” หรือ “บา” ในช่วงนี้คุณสามารถช่วยลูกพัฒนาทักษะทางภาษาและการสื่อสารกับคนอื่นได้หลายวิธี
- คุยเรื่องทั่ว ๆ ไป ถ้าคุณกำลังใส่ถุงเท้าให้ลูกให้บอกว่ากำลังใส่ถุงเท้าให้เขาอยู่ หรือคุณลองหยิบของเล่นขึ้นมาแล้วคุยกับลูกเรื่องของเล่นชิ้นนั้น ลองเขย่าให้มีเสียงและคุยถึงเสียงที่ได้ยิน
- ใช้ประโยคและคำง่าย ๆ พยายามเรียกชื่อสิ่งของด้วยคำเดิมซ้ำ ๆ เลี่ยงคำสรรพนาม เช่น ให้ถามลูกว่าหนังสืออยู่ไหน แทนที่จะถามลูกว่า ไอนั่นอยู่ไหน ให้พยายามเรียกชื่อลูก เด็กวัยนี้ยังเล็กเกินกว่าที่จะเข้าใจเรื่องสรรพนาม อย่าง เธอ ฉัน ของเธอ ถ้าอยากจะชมให้พูดชื่อและตามด้วยคำชม เช่น เจนทำดีมาก
- พูดถึงสิ่งที่ลูกเห็นตรงหน้าแทนที่จะพูดถึงสิ่งที่ต้องนึกถึง การที่ได้ยินชื่อสิ่งของพร้อมกับเห็นภาพจะช่วยให้เด็กจดจำได้ดียิ่งขึ้น
- ให้ลูกได้เห็นภาพบ่อย ๆ หน้าตาของคนเป็นสิ่งที่เด็กสนใจเป็นพิเศษในช่วงวัยนี้ของชีวิต หนังสือภาพเป็นเครื่องมือที่ดีมากในการเริ่มต้นบทสนทนา
- คุยกับลูกด้วยเสียงที่มีความสุข มันเป็นเรื่องปกติอยู่แล้วที่ผู้ใหญ่ส่วนใหญ่จะใช้เสียงเล็กเสียงน้อยคุยกับเด็ก
- แสดงสีหน้าทำมือทำไม้ประกอบการพูด คุณอาจรู้สึกว่าเป็นเรื่องไร้สาระแต่การทำแบบนี้เป็นการช่วยให้ลูกเข้าใจคุณมากขึ้น อย่าลืมทำหน้าให้มีความสุขเวลาคุยกับลูก การทำแบบนี้จะช่วยให้ลูกรู้สึกกว่าการพูดคุยเป็นเรื่องสนุก
